در هوای عشق حق رقصان شوند ** همچو قرص بدر بینقصان شوند
Begin to dance in the air of Divine Love and become flawless like the full moon's orb,
جسمشان در رقص و جانها خود مپرس ** و آن که گرد جان از آنها خود مپرس
Their bodies dancing, and their souls—nay, do not ask (how their souls fare); and of that which surrounds the soul—nay, do not ask of those things!
شیر را خرگوش در زندان نشاند ** ننگ شیری کاو ز خرگوشی بماند
The hare lodged the lion in prison. Shame on a lion who was discomfited by a hare!
در چنان ننگی و آن گه این عجب ** فخر دین خواهد که گویندش لقب1350
He is in such a disgrace, and still—this is a wonder—he would fain be addressed by the title of Fakhr-i Dín.
ای تو شیری در تک این چاه فرد ** نفس چون خرگوش خونت ریخت و خورد
O thou lion that liest alone at the bottom of this well, thy fleshly soul, like the hare, has shed and drunk thy blood;
نفس خرگوشت به صحرا در چرا ** تو به قعر این چه چون و چرا
Thy hare-soul is feeding in the desert, (whilst) thou art (lying) at the bottom of this well of “How?” and “Why?”
سوی نخجیران دوید آن شیر گیر ** کابشروا یا قوم إذ جاء البشیر
That lion-catcher (the hare) ran towards the beasts, crying, “Rejoice, O my people, since the announcer of joy is come.
مژده مژده ای گروه عیشساز ** کان سگ دوزخ به دوزخ رفت باز
Glad news! Glad news, O company of merry-makers! That hell-hound has gone back to Hell.
مژده مژده کان عدوی جانها ** کند قهر خالقش دندانها1355
Glad news! Glad news! The enemy of your lives—his teeth have been torn out by the vengeance of his Creator.
آن که از پنجه بسی سرها بکوفت ** همچو خس جاروب مرگش هم بروفت
He who smote many heads with his claws—him too the broom of Death has swept away like rubbish.”
جمع شدن نخجیران گرد خرگوش و ثنا گفتن او را
How the beasts gathered round the hare and spoke in praise of him.
جمع گشتند آن زمان جمله وحوش ** شاد و خندان از طرب در ذوق و جوش
Then all the wild beasts assembled, joyous and laughing gleefully in rapture and excitement.
حلقه کردند او چو شمعی در میان ** سجده آوردند و گفتندش که هان
They formed a ring, he (the hare) in the midst like a candle: they bowed (in homage) and said to him, "Hark!"
تو فرشتهی آسمانی یا پری ** نی تو عزراییل شیران نری
“Art thou a heavenly angel or a peri? No, thou art the Azrael of fierce lions.
هر چه هستی جان ما قربان تست ** دست بردی دست و بازویت درست1360
Whatever thou art, our souls are offered in sacrifice to thee. Thou hast prevailed. Health to thy hand and arm!
راند حق این آب را در جوی تو ** آفرین بر دست و بر بازوی تو
God turned this water into thy stream. Blessing on thy hand and arm!
باز گو تا چون سگالیدی به مکر ** آن عوان را چون بمالیدی به مکر
Explain how thou didst meditate with guile, and how thou didst guilefully wipe out that ruffian.
باز گو تا قصه درمانها شود ** باز گو تا مرهم جانها شود
Explain, in order that the tale may be the means of curing (our malady); explain, that it may be a salve for our souls.
باز گو کز ظلم آن استم نما ** صد هزاران زخم دارد جان ما
Explain! for in consequence of the iniquity of that tyrant our souls have myriads of wounds.”
گفت تایید خدا بود ای مهان ** ور نه خرگوشی که باشد در جهان1365
“O Sirs,” said he, “it was (by) God's aid; else, who in the world is a hare (who am I, that I should have been able to do this)?
قوتم بخشید و دل را نور داد ** نور دل مر دست و پا را زور داد
He (God) bestowed power on me and gave light to my heart: the light in my heart gave strength to hand and foot.”
از بر حق میرسد تفضیلها ** باز هم از حق رسد تبدیلها
From God come preferments (to high position), from God also come changes (which bring one to low estate).
حق به دور و نوبت این تایید را ** مینماید اهل ظن و دید را
God in (due) course and turn is ever displaying this (Divine) aid to doubters and seers (alike).
پند دادن خرگوش نخجیران را که بدین شاد مشوید
How the hare admonished the beasts, saying, “Do not rejoice in this!”
هین به ملک نوبتی شادی مکن ** ای تو بستهی نوبت آزادی مکن
Take heed! Do not exult in a kingdom bestowed in turns (passing from one to another), O thou who art the bondsman of Vicissitude, do not act as though thou wert free!
آن که ملکش برتر از نوبت تنند ** برتر از هفت انجمش نوبت زنند1370
(But) those for whom is prepared a kingdom beyond Vicissitude, for them the drums (of sovereignty) are beaten beyond the Seven Planets.
برتر از نوبت ملوک باقیاند ** دور دایم روحها با ساقیاند
Beyond Vicissitude are the kings everlasting: their spirits are circling with the Cupbearer perpetually.