English    Türkçe    فارسی   

1
139-163

  • گفتم ار عریان شود او در عیان ** نی تو مانی نی کنارت نی میان‌‌
  • I said: “If He should become naked in (thy) vision, neither wilt thou remain nor thy bosom nor thy waist.

  • آرزو می‌‌خواه لیک اندازه خواه ** بر نتابد کوه را یک برگ کاه‌‌ 140
  • Ask thy wish, but ask with measure: a blade of straw will not support the mountain.

  • آفتابی کز وی این عالم فروخت ** اندکی گر پیش آید جمله سوخت‌‌
  • If the Sun, by whom this world is illumined, should approach a little (nearer), all will be burned.

  • فتنه و آشوب و خون‌‌ریزی مجوی ** بیش از این از شمس تبریزی مگوی‌‌
  • Do not seek trouble and turmoil and bloodshed: say no more concerning the Sun of Tabriz!”

  • این ندارد آخر از آغاز گوی ** رو تمام این حکایت باز گوی‌‌
  • This (mystery) hath no end: tell of the beginning. Go, relate the conclusion of this tale.

  • خلوت طلبیدن آن ولی از پادشاه جهت دریافتن رنج کنیزک‌‌
  • How that saint demanded of the king to be alone for the purpose of discovering her malady.

  • گفت ای شه خلوتی کن خانه را ** دور کن هم خویش و هم بیگانه را
  • He said: “O king, make the house empty; send away both kinsfolk and strangers.

  • کس ندارد گوش در دهلیزها ** تا بپرسم زین کنیزک چیزها 145
  • Let no one listen in the entrance-halls, that I may ask certain things of this handmaiden.”

  • خانه خالی ماند و یک دیار نی ** جز طبیب و جز همان بیمار نی‌‌
  • The house was left empty, and not one inhabitant (remained): nobody save the physician and that sick girl.

  • نرم نرمک گفت شهر تو کجاست ** که علاج اهل هر شهری جداست‌‌
  • Very gently he said (to her), “Where is thy native town? for the treatment suitable to the people of each town is separate.

  • و اندر آن شهر از قرابت کیستت ** خویشی و پیوستگی با چیستت‌‌
  • And in that town who is related to thee? With what hast thou kinship and affinity?”

  • دست بر نبضش نهاد و یک به یک ** باز می‌‌پرسید از جور فلک‌‌
  • He laid his hand on her pulse and put questions, one by one, about the injustice of Heaven.

  • چون کسی را خار در پایش جهد ** پای خود را بر سر زانو نهد 150
  • When a thorn darts into any one's foot, he sets his foot upon his knee,

  • وز سر سوزن همی‌‌جوید سرش ** ور نیابد می‌‌کند با لب ترش‌‌
  • And keeps searching for its head with the point of a needle, and if he does not find it, he keeps moistening it (the place) with his lip.

  • خار در پا شد چنین دشوار یاب ** خار در دل چون بود واده جواب‌‌
  • A thorn in the foot is so hard to find: how (then) is it with a thorn in the heart? Answer (that)!

  • خار در دل گر بدیدی هر خسی ** دست کی بودی غمان را بر کسی‌‌
  • If every base fellow had seen the thorn in the heart, when would sorrows gain the upper hand over any one?

  • کس به زیر دم خر خاری نهد ** خر نداند دفع آن بر می‌‌جهد
  • Somebody sticks a thorn under a donkey's tail: the donkey does not know how to get rid of it: he starts jumping.

  • بر جهد و ان خار محکمتر زند ** عاقلی باید که خاری بر کند 155
  • He jumps, and the thorn strikes more firmly (pierces deeper): it needs an intelligent person to extract a thorn.

  • خر ز بهر دفع خار از سوز و درد ** جفته می‌‌انداخت صد جا زخم کرد
  • In order to get rid of the thorn, the donkey from irritation and pain went on kicking and dealing blows in a hundred places,

  • آن حکیم خارچین استاد بود ** دست می‌‌زد جا به جا می‌‌آزمود
  • (But) that thorn-removing physician was an expert: putting his hand on one spot after another, he tested (it).

  • ز ان کنیزک بر طریق داستان ** باز می‌‌پرسید حال دوستان‌‌
  • He inquired of the girl concerning her friends, by way of narrative,

  • با حکیم او قصه‌‌ها می‌‌گفت فاش ** از مقام و خاجگان و شهر تاش‌‌
  • And she disclosed to the physician (many) circumstances touching her home and (former) masters and town and dwelling.

  • سوی قصه گفتنش می‌‌داشت گوش ** سوی نبض و جستنش می‌‌داشت هوش‌‌ 160
  • He listened to her story (while) he continued to observe her pulse and its beating,

  • تا که نبض از نام کی گردد جهان ** او بود مقصود جانش در جهان‌‌ا ن‌‌
  • So that at whosoever's name her pulse should begin to throb, (he might know that) that person is the object of her soul's desire in the world.

  • دوستان شهر او را بر شمرد ** بعد از آن شهری دگر را نام برد
  • He reckoned up the friends and town; then he mentioned another town by name.

  • گفت چون بیرون شدی از شهر خویش ** در کدامین شهر بوده ستی تو بیش‌‌
  • He said: “When you went forth from your own town, in which town did you live mostly?”