کس به زیر دم خر خاری نهد ** خر نداند دفع آن بر می‌‌جهد

بر جهد و ان خار محکمتر زند ** عاقلی باید که خاری بر کند 155

خر ز بهر دفع خار از سوز و درد ** جفته می‌‌انداخت صد جا زخم کرد

آن حکیم خارچین استاد بود ** دست می‌‌زد جا به جا می‌‌آزمود

ز ان کنیزک بر طریق داستان ** باز می‌‌پرسید حال دوستان‌‌

با حکیم او قصه‌‌ها می‌‌گفت فاش ** از مقام و خاجگان و شهر تاش‌‌

سوی قصه گفتنش می‌‌داشت گوش ** سوی نبض و جستنش می‌‌داشت هوش‌‌ 160

تا که نبض از نام کی گردد جهان ** او بود مقصود جانش در جهان‌‌ا ن‌‌

دوستان شهر او را بر شمرد ** بعد از آن شهری دگر را نام برد

گفت چون بیرون شدی از شهر خویش ** در کدامین شهر بوده ستی تو بیش‌‌

نام شهری گفت وز آن هم در گذشت ** رنگ روی و نبض او دیگر نگشت‌‌

خواجگان و شهرها را یک به یک ** باز گفت از جای و از نان و نمک‌‌ 165

شهر شهر و خانه خانه قصه کرد ** نی رگش جنبید و نی رخ گشت زرد

نبض او بر حال خود بد بی‌‌گزند ** تا بپرسید از سمرقند چو قند

نبض جست و روی سرخ و زرد شد ** کز سمرقندی زرگر فرد شد

چون ز رنجور آن حکیم این راز یافت ** اصل آن درد و بلا را باز یافت‌‌

گفت کوی او کدام است در گذر ** او سر پل گفت و کوی غاتفر 170

گفت دانستم که رنجت چیست زود ** در خلاصت سحرها خواهم نمود

شاد باش و فارغ و ایمن که من ** آن کنم با تو که باران با چمن‌‌

من غم تو می‌‌خورم تو غم مخور ** بر تو من مشفق‌‌ترم از صد پدر

هان و هان این راز را با کس مگو ** گر چه از تو شه کند بس جستجو

چون که اسرارت نهان در دل شود ** آن مرادت زودتر حاصل شود 175

گفت پیغمبر که هر که سر نهفت ** زود گردد با مراد خویش جفت‌‌

دانه چون اندر زمین پنهان شود ** سر آن سر سبزی بستان شود

زر و نقره گر نبودندی نهان ** پرورش کی یافتندی زیر کان‌‌