درنیابد حال پخته هیچ خام ** پس سخن کوتاه باید و السلام‌‌

بند بگسل، باش آزاد ای پسر ** چند باشی بند سیم و بند زر

گر بریزی بحر را در کوزه‌‌ای ** چند گنجد قسمت یک روزه‌‌ای‌‌ 20

کوزه‌‌ی چشم حریصان پر نشد ** تا صدف قانع نشد پر در نشد

هر که را جامه ز عشقی چاک شد ** او ز حرص و عیب کلی پاک شد

شاد باش ای عشق خوش سودای ما ** ای طبیب جمله علتهای ما

ای دوای نخوت و ناموس ما ** ای تو افلاطون و جالینوس ما

جسم خاک از عشق بر افلاک شد ** کوه در رقص آمد و چالاک شد 25

عشق جان طور آمد عاشقا ** طور مست و خر موسی صاعقا

با لب دمساز خود گر جفتمی ** همچو نی من گفتنیها گفتمی‌‌

هر که او از هم زبانی شد جدا ** بی‌‌زبان شد گر چه دارد صد نوا

چون که گل رفت و گلستان در گذشت ** نشنوی ز ان پس ز بلبل سر گذشت‌‌

جمله معشوق است و عاشق پرده‌‌ای ** زنده معشوق است و عاشق مرده‌‌ای‌‌ 30

چون نباشد عشق را پروای او ** او چو مرغی ماند بی‌‌پر، وای او

من چگونه هوش دارم پیش و پس ** چون نباشد نور یارم پیش و پس‌‌

عشق خواهد کاین سخن بیرون بود ** آینه غماز نبود چون بود

آینه‌‌ت دانی چرا غماز نیست ** ز انکه زنگار از رخش ممتاز نیست‌‌

عاشق شدن پادشاه بر کنیزک رنجور و تدبیر کردن در صحت او

بشنوید ای دوستان این داستان ** خود حقیقت نقد حال ماست آن‌‌ 35

بود شاهی در زمانی پیش از این ** ملک دنیا بودش و هم ملک دین‌‌

اتفاقا شاه روزی شد سوار ** با خواص خویش از بهر شکار

یک کنیزک دید شه بر شاه راه ** شد غلام آن کنیزک جان شاه‌‌

مرغ جانش در قفس چون می‌‌طپید ** داد مال و آن کنیزک را خرید

چون خرید او را و برخوردار شد ** آن کنیزک از قضا بیمار شد 40

آن یکی خر داشت، پالانش نبود ** یافت پالان گرگ خر را در ربود

کوزه بودش آب می‌‌نامد به دست ** آب را چون یافت خود کوزه شکست‌‌