English    Türkçe    فارسی   

1
1908-1932

  • پیش یوسف نازش و خوبی مکن ** جز نیاز و آه یعقوبی مکن‌‌
  • In the presence of Joseph do not give thyself airs and behave like a beauty: offer nothing but the supplication and sighs of Jacob.

  • معنی مردن ز طوطی بد نیاز ** در نیاز و فقر خود را مرده ساز
  • The meaning of dying (as conveyed) by the parrot was supplication (self-abasement): make thyself dead in supplication and poverty (of spirit),

  • تا دم عیسی ترا زنده کند ** همچو خویشت خوب و فرخنده کند 1910
  • That the breath of Jesus may revive thee and make thee fair and blessed as itself.

  • از بهاران کی شود سر سبز سنگ ** خاک شو تا گل برویی رنگ رنگ‌‌
  • How should a rock be covered with verdure by the Spring? Become earth, that thou mayst display flowers of many a hue.

  • سالها تو سنگ بودی دل خراش ** آزمون را یک زمانی خاک باش‌‌
  • Years hast thou been a heart-jagging rock: once, for the sake of experiment, be earth!

  • داستان پیر چنگی که در عهد عمر از بهر خدا روز بی‌‌نوایی چنگ زد میان گورستان‌‌
  • The story of the old harper who in the time of ‘Umar, may God be well-pleased with him, on a day when he was starving played the harp for God's sake in the graveyard.

  • آن شنیده ستی که در عهد عمر ** بود چنگی مطربی با کر و فر
  • Hast thou heard that in the time of ‘Umar there was a harper, a fine and glorious minstrel?

  • بلبل از آواز او بی‌‌خود شدی ** یک طرب ز آواز خوبش صد شدی‌‌
  • The nightingale would be made beside herself by his voice: by his beautiful voice one rapture would be turned into a hundred.

  • مجلس و مجمع دمش آراستی ** وز نوای او قیامت خاستی‌‌ 1915
  • His breath was an ornament to assembly and congregation, and at his song the dead would arise.

  • همچو اسرافیل کاوازش به فن ** مردگان را جان در آرد در بدن‌‌
  • (He was) like Isráfíl (Seraphiel), whose voice will cunningly bring the souls of the dead into their bodies,

  • یا رسیلی بود اسرافیل را ** کز سماعش پر برستی فیل را
  • Or he was (like) an accompanist to Isráfíl, for his music would make the elephant grow wings.

  • سازد اسرافیل روزی ناله را ** جان دهد پوسیده‌‌ی صد ساله را
  • One day Isráfíl will make a shrill sound and will give life to him that has been rotten for a hundred years.

  • انبیا را در درون هم نغمه‌‌هاست ** طالبان را ز آن حیات بی‌‌بهاست‌‌
  • The prophets also have (spiritual) notes within, whence there comes life beyond price to them that seek (God).

  • نشنود آن نغمه‌‌ها را گوش حس ** کز ستمها گوش حس باشد نجس‌‌ 1920
  • The sensual ear does not hear those notes, for the sensual ear is defiled by iniquities.

  • نشنود نغمه‌‌ی پری را آدمی ** کاو بود ز اسرار پریان اعجمی‌‌
  • The note of the peri is not heard by man, for he is unable to apprehend the mysteries of the peris,

  • گر چه هم نغمه‌‌ی پری زین عالم است ** نغمه‌‌ی دل برتر از هر دو دم است‌‌
  • Although the note of the peri too belongs to this world. The note of the heart is higher than both breaths (notes),

  • که پری و آدمی زندانی‌‌اند ** هر دو در زندان این نادانی‌‌اند
  • For peri and man (alike) are prisoners: both are (captive) in the prison of this ignorance.

  • معشر الجن سوره‌‌ی رحمان بخوان ** تستطیعوا تنفذوا را باز دان‌‌
  • Recite O community of Jinn (and men) in the Súratu l’-Rahmán; recognise (the meaning of) if ye be able to pass forth.

  • نغمه‌‌های اندرون اولیا ** اولا گوید که ای اجزای لا 1925
  • The inward notes of the saints say, at first, “O ye particles of lá (not = not-being),

  • هین ز لای نفی سرها بر زنید ** این خیال و وهم یک سو افکنید
  • Take heed, lift up your heads from the lá of negation, cast aside this fancy and vain imagining.

  • ای همه پوسیده در کون و فساد ** جان باقیتان نرویید و نزاد
  • O ye who all are rotten in (the world of) generation and corruption, your everlasting soul neither grew nor came to birth.”

  • گر بگویم شمه‌‌ای ز آن نغمه‌‌ها ** جانها سر بر زنند از دخمه‌‌ها
  • If I tell (even) a tittle of those (saintly) notes, the souls will lift up their heads from the tombs.

  • گوش را نزدیک کن کان دور نیست ** لیک نقل آن به تو دستور نیست‌‌
  • Put thine ear close, for that (melody) is not far off, but ’tis not permitted to convey it to thee.

  • هین که اسرافیل وقت‌‌اند اولیا ** مرده را ز یشان حیات است و حیا 1930
  • Hark! for the saints are the Isráfíls of the (present) time: from them to the dead comes life and freshness.

  • جان هر یک مرده‌‌ای از گور تن ** بر جهد ز آوازشان اندر کفن‌‌
  • At their voice the soul of every dead one starts up from the body's grave in their winding sheets.

  • گوید این آواز ز آوازها جداست ** زنده کردن کار آواز خداست‌‌
  • He (that is thus awakened) says, “This voice is separate from (all other) voices: to quicken (the dead) is the work of the voice of God.