گفت پیغمبر چه می‌‌جویی شتاب ** گفت باران آمد امروز از سحاب‌‌

گفت پیغمبر چه می‌‌جویی شتاب ** گفت باران آمد امروز از سحاب‌‌ 2030

Said the Prophet, “What art thou seeking so hastily?” She replied, “To-day rain fell from the clouds:

جامه‌‌هایت می‌‌بجویم از طلب ** تر نمی‌‌بینم ز باران ای عجب‌‌

I am searching thy garments in quest (of moisture), I do not feel them wet with the rain. Oh, how wonderful!”

گفت چه بر سر فگندی از ازار ** گفت کردم آن ردای تو خمار

The Prophet said, “What wrap hast thou thrown over thy head?” Said she, “I made that ridá (plaid) of thine (serve as) a head-covering.”

گفت بهر آن نمود ای پاک جیب ** چشم پاکت را خدا باران غیب‌‌

He said, “O pure-bosomed one, that is why God revealed to thy pure eye the rain of the Unseen.

نیست آن باران از این ابر شما ** هست ابری دیگر و دیگر سما

That rain is not from your clouds: there are other clouds and another sky.”

تفسیر بیت حکیم: "آسمانهاست در ولایت جان کارفرمای آسمان جهان در ره روح پست و بالاهاست کوههای بلند و دریاهاست‌‌"

Commentary on the verse of Hakím (Saná’í): “In the realm of the soul are skies lording over the sky of this world. In the Way of the spirit there are lowlands and highlands, there are lofty mountains and seas.”

غیب را ابری و آبی دیگر است ** آسمان و آفتابی دیگر است‌‌ 2035

The Unseen World has other clouds and water (than ours), it has another sky and sun.

ناید آن الا که بر خاصان پدید ** باقیان فی لبس من خلق جدید

That is not discerned save by the elect; the rest are in doubt as to a new creation.

هست باران از پی پروردگی ** هست باران از پی پژمردگی‌‌

There is rain for the sake of nurture; there is (also) rain for the sake of decay.

نفع باران بهاران بو العجب ** باغ را باران پاییزی چو تب‌‌

Marvellous is the benefit of the rain of springtime, (but) to the garden the autumnal rain is like a (consuming) fever.

آن بهاری ناز پروردش کند ** وین خزانی ناخوش و زردش کند

That vernal (rain) makes it tenderly nurtured (flourishing), while this autumnal (rain) makes it sickly and wan.

همچنین سرما و باد و آفتاب ** بر تفاوت دان و سر رشته بیاب‌‌ 2040

Similarly know that cold and wind and sun are at variance (produce various effects); and find the clue.

همچنین در غیب انواع است این ** در زیان و سود و در ربح و غبین‌‌

Even so in the Unseen World there are these different sorts, (consisting) in loss and gain and in profit and defraudment (damage).

این دم ابدال باشد ز آن بهار ** در دل و جان روید از وی سبزه‌‌زار

This breath of the Abdál (saints) is from that (spiritual) springtide: from it there grows a green garden in heart and soul.

فعل باران بهاری با درخت ** آید از انفاسشان در نیک بخت‌‌

From their breaths there comes (is produced) in him who is fortunate the (same) effect (as that) of the spring rain on the tree.

گر درخت خشک باشد در مکان ** عیب آن از باد جان افزا مدان‌‌

If there be in the place a dry tree, do not deem its defect to be due to the life quickening wind.

باد کار خویش کرد و بروزید ** آن که جانی داشت بر جانش گزید 2045

The wind did its own work and blew on: he that had a soul chose it in preference to his soul.

در معنی این حدیث که اغتنموا برد الربیع الی آخره‌‌

On the meaning of the Tradition, “Take advantage of the coolness of the spring season, etc.”

گفت پیغمبر ز سرمای بهار ** تن مپوشانید یاران زینهار

The Prophet said, “Give heed, my friends! Do not cover your bodies from the cold of spring,

ز آن که با جان شما آن می‌‌کند ** کان بهاران با درختان می‌‌کند

For it does to your spirits the same thing that spring does to the trees;

لیک بگریزید از سرد خزان ** کان کند کاو کرد با باغ و رزان‌‌

But flee from the cold of autumn, for it does what autumn did to the garden and the vines.”

راویان این را به ظاهر برده‌‌اند ** هم بر آن صورت قناعت کرده‌‌اند

The traditionists have referred this (saying) to the outward (sense), and have been content with that same (outward) form.

بی‌‌خبر بودند از جان آن گروه ** کوه را دیده ندیده کان بکوه‌‌ 2050

That class (of people) were ignorant of the spirit: they saw the mountain, they did not see the mine in the mountain.

آن خزان نزد خدا نفس و هواست ** عقل و جان عین بهار است و بقاست‌‌

In the sight of God that “autumn” is the flesh (nafs) and (its) desires: the reason and the spirit are the essence of spring and are everlasting life.

مر ترا عقل است جزوی در نهان ** کامل العقلی بجو اندر جهان‌‌

Thou hast a partial reason hidden (within thee): (now) in this world seek one whose reason is perfect.

جزو تو از کل او کلی شود ** عقل کل بر نفس چون غلی شود

Through his whole thy part is made whole (and perfect): Universal Reason is like a shackle on the neck of the flesh.

پس به تاویل این بود کانفاس پاک ** چون بهار است و حیات برگ و تاک‌‌

Therefore, according to the (right) interpretation, it (the meaning) is this, that the holy breaths are like spring and the life of leaf and vine.