گفت سائل چون بماند این خاکدان ** در میان این محیط آسمان‌‌

همچو قندیلی معلق در هوا ** نی به اسفل می‌‌رود نی بر علی‌‌

آن حکیمش گفت کز جذب سما ** از جهات شش بماند اندر هوا 2485

چون ز مغناطیس قبه‌‌ی ریخته ** در میان ماند آهنی آویخته‌‌

آن دگر گفت آسمان با صفا ** کی کشد در خود زمین تیره را

بلکه دفعش می‌‌کند از شش جهات ** ز آن بماند اندر میان عاصفات‌‌

پس ز دفع خاطر اهل کمال ** جان فرعونان بماند اندر ضلال‌‌

پس ز دفع این جهان و آن جهان ** مانده‌‌اند این بی‌‌رهان بی‌‌این و آن‌‌ 2490

سرکشی از بندگان ذو الجلال ** دان که دارند از وجود تو ملال‌‌

کهربا دارند چون پیدا کنند ** کاه هستی ترا شیدا کنند

کهربای خویش چون پنهان کنند ** زود تسلیم ترا طغیان کنند

آن چنان که مرتبه‌‌ی حیوانی است ** کاو اسیر و سغبه‌‌ی انسانی است‌‌

مرتبه‌‌ی انسان به دست اولیا ** سغبه چون حیوان شناسش ای کیا 2495

بنده‌‌ی خود خواند احمد در رشاد ** جمله عالم را بخوان قل یا عباد

عقل تو همچون شتربان تو شتر ** می‌‌کشاند هر طرف در حکم مر

عقل عقلند اولیا و عقلها ** بر مثال اشتران تا انتها

اندر ایشان بنگر آخر ز اعتبار ** یک قلاووز است جان صد هزار

چه قلاووز و چه اشیربان بیاب ** دیده‌ای کان دیده بیند آفتاب 2500

نک جهان در شب بمانده میخ دوز ** منتظر موقوف خورشید است و روز

اینت خورشیدی نهان در ذره‌‌ای ** شیر نر در پوستین بره‌‌ای‌‌

اینت دریایی نهان در زیر کاه ** پا بر این که هین منه با اشتباه‌‌

اشتباهی و گمانی در درون ** رحمت حق است بهر رهنمون‌‌

هر پیمبر فرد آمد در جهان ** فرد بود و صد جهانش در نهان 2505

عالم کبری به قدرت سحر کرد ** کرد خود را در کهین نقشی نورد

ابلهانش فرد دیدند و ضعیف ** کی ضعیف است آن که با شه شد حریف‌‌