English    Türkçe    فارسی   

1
2823-2847

  • ور در آن حوض آب شور است و پلید ** هر یکی لوله همان آرد پدید
  • But if the water in the reservoir is brackish and dirty, every pipe brings the same to view,

  • ز آن که پیوسته ست هر لوله به حوض ** خوض کن در معنی این حرف خوض‌‌
  • Because every pipe is connected with the reservoir. Dive, dive into (ponder deeply) the meaning of these words.

  • لطف شاهنشاه جان بی‌‌وطن ** چون اثر کرده ست اندر کل تن‌‌ 2825
  • (Consider) how the imperial grace of the homeless Spirit has produced effects on the whole body;

  • لطف عقل خوش نهاد خوش نسب ** چون همه تن را در آرد در ادب‌‌
  • How the grace of Reason, which is of goodly nature, of goodly lineage, brings the entire body into discipline;

  • عشق شنگ بی‌‌قرار بی‌‌سکون ** چون در آرد کل تن را در جنون‌‌
  • How Love, saucy, uncontrolled, and restless, throws the whole body into madness.

  • لطف آب بحر کاو چون کوثر است ** سنگ ریزه‌‌ش جمله در و گوهر است‌‌
  • The purity of the water of the Sea that is like Kawthar (is such that) all its pebbles are pearls and gems.

  • هر هنر که استا بدان معروف شد ** جان شاگردان بدان موصوف شد
  • For whatever science the master is renowned, the souls of his pupils become endued with the same.

  • پیش استاد اصولی هم اصول ** خواند آن شاگرد چست با حصول‌‌ 2830
  • With the master-theologian the quick and industrious pupil reads (scholastic) theology.

  • پیش استاد فقیه آن فقه خوان ** فقه خواند نی اصول اندر بیان‌‌
  • With the master-jurist the student of jurisprudence reads jurisprudence, when he (the teacher) expounds it, not theology.

  • پیش استادی که او نحوی بود ** جان شاگردش از او نحوی شود
  • With the master who is a grammarian—the soul of his pupil becomes imbued by him with grammar.

  • باز استادی که او محو ره است ** جان شاگردش از او محو شه است‌‌
  • Again, the master who is absorbed in the Way (of Súfism)— because of him the soul of his pupil is absorbed in the King (God).

  • زین همه انواع دانش روز مرگ ** دانش فقر است ساز راه و برگ‌‌
  • Of all these various kinds of knowledge, on the day of death the (best) equipment and provision for the road is the knowledge of (spiritual) poverty.

  • حکایت ماجرای نحوی و کشتیبان‌‌
  • The story of what passed between the grammarian and the boatman.

  • آن یکی نحوی به کشتی درنشست ** رو به کشتیبان نهاد آن خود پرست‌‌ 2835
  • A certain grammarian embarked in a boat. That self-conceited person turned to the boatman

  • گفت هیچ از نحو خواندی گفت لا ** گفت نیم عمر تو شد در فنا
  • And said, “Have you ever studied grammar?” “No,” he replied. The other said, “Half your life is gone to naught.”

  • دل شکسته گشت کشتیبان ز تاب ** لیک آن دم کرد خامش از جواب‌‌
  • The boatman became heart-broken with grief, but at the time he refrained from answering.

  • باد کشتی را به گردابی فگند ** گفت کشتیبان به آن نحوی بلند
  • The wind cast the boat into a whirlpool: the boatman spoke loud (shouted) to the grammarian,

  • هیچ دانی آشنا کردن بگو ** گفت نی ای خوش جواب خوب رو
  • “Tell me, do you know how to swim?” “No,” said he, “O fair-spoken good-looking man!”

  • گفت کل عمرت ای نحوی فناست ** ز آن که کشتی غرق این گردابهاست‌‌ 2840
  • “O grammarian,” said he, “your whole life is naught, because the boat is sinking in these whirlpools.”

  • محو می‌‌باید نه نحو اینجا بدان ** گر تو محوی بی‌‌خطر در آب ران‌‌
  • Know that here mahw (self-effacement) is needed, not nah? (grammar): if you are mahw (dead to self), plunge into the sea without peril.

  • آب دریا مرده را بر سر نهد ** ور بود زنده ز دریا کی رهد
  • The water of the sea places the dead one on its head (causes him to float on the surface); but if he be living, how shall he escape from the sea?

  • چون بمردی تو ز اوصاف بشر ** بحر اسرارت نهد بر فرق سر
  • Inasmuch as you have died to the attributes of the flesh, the Sea of (Divine) consciousness will place you on the crown of its head (will raise you to honour).

  • ای که خلقان را تو خر می‌‌خوانده‌‌ای ** این زمان چون خر بر این یخ مانده‌‌ای‌‌
  • (But) O thou who hast called the people asses, at this time thou art left (floundering), like an ass, upon this ice.

  • گر تو علامه‌‌ی زمانی در جهان ** نک فنای این جهان بین وین زمان‌‌ 2845
  • If in the world thou art the most learned scholar of the time, behold the passing away of this world and this time!

  • مرد نحوی را از آن در دوختیم ** تا شما را نحو محو آموختیم‌‌
  • We have stitched in (inserted) the (story of the) grammarian, that we might teach you the grammar (nahw) of self-effacement (mahw).

  • فقه فقه و نحو نحو و صرف صرف ** در کم آمد یابی ای یار شگرف‌‌
  • In self-loss, O venerated friend, thou wilt find the jurisprudence of jurisprudence, the grammar of grammar, and the accidence of accidence.