نام او محبوب از ذات وی است ** نام این مبغوض از آفات وی است‌‌

میم و واو و میم و نون تشریف نیست ** لفظ مومن جز پی تعریف نیست‌‌

گر منافق خوانی‌‌اش این نام دون ** همچو کژدم می‌‌خلد در اندرون‌‌

گرنه این نام اشتقاق دوزخ است ** پس چرا در وی مذاق دوزخ است‌‌

زشتی آن نام بد از حرف نیست ** تلخی آن آب بحر از ظرف نیست‌‌ 295

حرف ظرف آمد در او معنی چو آب ** بحر معنی عنده أم الکتاب‌‌

بحر تلخ و بحر شیرین در جهان ** در میانشان برزخ لا یبغیان‌‌

وانگه این هر دو ز یک اصلی روان ** بر گذر زین هر دو رو تا اصل آن‌‌

زر قلب و زر نیکو در عیار ** بی‌‌محک هرگز ندانی ز اعتبار

هر که را در جان خدا بنهد محک ** هر یقین را باز داند او ز شک‌‌ 300

در دهان زنده خاشاکی جهد ** آن گه آرامد که بیرونش نهد

در هزاران لقمه یک خاشاک خرد ** چون در آمد حس زنده پی ببرد

حس دنیا نردبان این جهان ** حس دینی نردبان آسمان‌‌

صحت این حس بجویید از طبیب ** صحت آن حس بخواهید از حبیب‌‌

صحت این حس ز معموری تن ** صحت آن حس ز تخریب بدن‌‌ 305

راه جان مر جسم را ویران کند ** بعد از آن ویرانی آبادان کند

کرد ویران خانه بهر گنج زر ** وز همان گنجش کند معمورتر

آب را ببرید و جو را پاک کرد ** بعد از آن در جو روان کرد آب خورد

پوست را بشکافت و پیکان را کشید ** پوست تازه بعد از آتش بردمید

قلعه ویران کرد و از کافر ستد ** بعد از آن بر ساختش صد برج و سد 310

کار بی‌‌چون را که کیفیت نهد ** این که گفتم هم ضرورت می‌‌دهد

گه چنین بنماید و گه ضد این ** جز که حیرانی نباشد کار دین‌‌

نی چنان حیران که پشتش سوی اوست ** بل چنین حیران و غرق و مست دوست‌‌

آن یکی را روی او شد سوی دوست ** و آن یکی را روی او خود روی دوست‌‌

روی هر یک می‌‌نگر می‌‌دار پاس ** بو که گردی تو ز خدمت رو شناس‌‌ 315