هین مکش بهر هوا آن بار علم ** تا ببینی در درون انبار علم‌‌

تا که بر رهوار علم آیی سوار ** بعد از آن افتد ترا از دوش بار

از هواها کی رهی بی‌‌جام هو ** ای ز هو قانع شده با نام هو

از صفت و ز نام چه زاید خیال ** و آن خیالش هست دلال وصال‌‌

دیده‌‌ای دلال بی‌‌مدلول هیچ ** تا نباشد جاده نبود غول هیچ‌‌ 3455

هیچ نامی بی‌‌حقیقت دیده‌‌ای ** یا ز گاف و لام گل گل چیده‌‌ای‌‌

اسم خواندی رو مسمی را بجو ** مه به بالا دان نه اندر آب جو

گر ز نام و حرف خواهی بگذری ** پاک کن خود را ز خود هین یک سری‌‌

همچو آهن ز آهنی بی‌‌رنگ شو ** در ریاضت آینه‌‌ی بی‌‌زنگ شو

خویش را صافی کن از اوصاف خود ** تا ببینی ذات پاک صاف خود 3460

بینی اندر دل علوم انبیا ** بی‌‌کتاب و بی‌‌معید و اوستا

گفت پیغمبر که هست از امتم ** کاو بود هم گوهر و هم همتم‌‌

مر مرا ز آن نور بیند جانشان ** که من ایشان را همی‌‌بینم بدان‌‌

بی‌‌صحیحین و احادیث و رواه ** بلکه اندر مشرب آب حیات‌‌

سر امسینا لکردیا بدان ** راز اصبحنا عرابیا بخوان‌‌ 3465

ور مثالی خواهی از علم نهان ** قصه گو از رومیان و چینیان‌‌

قصه‌‌ی مری کردن رومیان و چینیان در علم نقاشی و صورتگری‌‌

چینیان گفتند ما نقاش‌‌تر ** رومیان گفتند ما را کر و فر

گفت سلطان امتحان خواهم در این ** کز شماها کیست در دعوی گزین‌‌

اهل چین و روم چون حاضر شدند ** رومیان از بحث در مکث آمدند

چینیان گفتند یک خانه به ما ** خاص بسپارید و یک آن شما 3470

بود دو خانه مقابل دربدر ** ز آن یکی چینی ستد رومی دگر

چینیان صد رنگ از شه خواستند ** پس خزینه باز کرد آن ارجمند

هر صباحی از خزینه رنگها ** چینیان را راتبه بود از عطا

رومیان گفتند نی نقش و نه رنگ ** در خور آید کار را جز دفع زنگ‌‌

در فرو بستند و صیقل می‌‌زدند ** همچو گردون ساده و صافی شدند 3475