English    Türkçe    فارسی   

1
388-412

  • هر شبی از دام تن ارواح را ** می‌‌رهانی می‌‌کنی الواح را
  • Every night Thou freest the spirits from the body's snare, and dost erase (the impressions on) the tablets (of the mind).

  • می‌‌رهند ارواح هر شب زین قفس ** فارغان، نه حاکم و محکوم کس‌‌
  • The spirits are set free every night from this cage, independent, neither ruling nor ruled by anyone.

  • شب ز زندان بی‌‌خبر زندانیان ** شب ز دولت بی‌‌خبر سلطانیان‌‌ 390
  • At night prisoners are unconscious of their prison, at night governors are unconscious of their power.

  • نه غم و اندیشه‌‌ی سود و زیان ** نه خیال این فلان و آن فلان‌‌
  • There is no sorrow, no thought of gain or loss, no fancy of this person or that person.

  • حال عارف این بود بی‌‌خواب هم ** گفت ایزد هم رقود زین مرم‌‌
  • This is the state of the ‘árif (gnostic), even without sleep: God said, (Thou wouldst deem them awake) whilst they slept. Shy not at this.

  • خفته از احوال دنیا روز و شب ** چون قلم در پنجه‌‌ی تقلیب رب‌‌
  • He is asleep, day and night, to the affairs of the world, like a pen in the hand of the Lord's control.

  • آن که او پنجه نبیند در رقم ** فعل پندارد به جنبش از قلم‌‌
  • One who sees not the hand in the writing thinks (that) the act (of writing proceeds) from the pen by means of movement.

  • شمه‌‌ای زین حال عارف وانمود ** خلق را هم خواب حسی در ربود 395
  • He (God) hath shown forth some part of this state of the ‘árif, (inasmuch as) the intellect too is carried off (overtaken) by sleep of the senses.

  • رفته در صحرای بی‌‌چون جانشان ** روحشان آسوده و ابدانشان‌‌
  • Their souls are gone into the desert that is without description: their spirits and bodies are at rest;

  • وز صفیری باز دام اندر کشی ** جمله را در داد و در داور کشی‌‌
  • And with a whistle thou leadest them back to the snare, leadest them all (back) to justice and to the judge.

  • فالق الإصباح اسرافیل‌‌وار ** جمله را در صورت آرد ز ان دیار
  • Like Isráfíl (Seraphiel), He (God) who causes the dawn to break brings them all from those lands (of spirit) into (the world of) form.

  • روحهای منبسط را تن کند ** هر تنی را باز آبستن کند
  • He embodies the spirits divested (of body), He makes each body pregnant (laden) again (with actions and works).

  • اسب جانها را کند عاری ز زین ** سر النوم اخ الموت است این‌‌ 400
  • He makes the steed of the souls bare of saddle: this is the inner meaning of “Sleep is the brother of Death”;

  • لیک بهر آن که روز آیند باز ** بر نهد بر پایشان بند دراز
  • But in order that they may return in the daytime, He puts a long tether on their leg,

  • تا که روزش واکشد ز ان مرغزار ** وز چراگاه آردش در زیر بار
  • So that in the daytime He may lead it back from that meadow and bring it from the pasture (to go) under the load.

  • کاش چون اصحاب کهف این روح را ** حفظ کردی یا چو کشتی نوح را
  • Would that He had guarded this spirit as the Men of the Cave or as the Ark of Noah,

  • تا از این طوفان بیداری و هوش ** وارهیدی این ضمیر چشم و گوش‌‌
  • That this mind and eye and ear might be delivered from the Flood of wakefulness and consciousness!

  • ای بسی اصحاب کهف اندر جهان ** پهلوی تو پیش تو هست این زمان‌‌ 405
  • Oh, in the world there is many a Man of the Cave beside you, before you, at this time:

  • غار با او یار با او در سرود ** مهر بر چشم است و بر گوشت چه سود
  • The Friend is with him, the Cave is in converse with him; but your eyes and ears are sealed, (so) what does it avail?

  • قصه‌‌ی دیدن خلیفه لیلی را
  • Story of the Caliph's seeing Laylá.

  • گفت لیلی را خلیفه کان توی ** کز تو مجنون شد پریشان و غوی‌‌
  • The Caliph said to Laylá: “Art thou she by whom Majnún was distracted and led astray?

  • از دگر خوبان تو افزون نیستی ** گفت خامش چون تو مجنون نیستی‌‌
  • Thou art not superior to other fair ones.” “Be silent,” she replied, “since thou art not Majnún.”

  • هر که بیدار است او در خواب‌‌تر ** هست بیداریش از خوابش بتر
  • Whosoever is awake (to the material world) is the more asleep (to the spiritual world); his wakefulness is worse than his sleep.

  • چون به حق بیدار نبود جان ما ** هست بیداری چو در بندان ما 410
  • When our soul is not awake to God, wakefulness is like closing our doors (to Divine influences).

  • جان همه روز از لگدکوب خیال ** وز زیان و سود وز خوف زوال‌‌
  • All day long, from the buffets of phantasy and from (thoughts of) loss and gain and from fear of decline,

  • نی صفا می‌‌ماندش نی لطف و فر ** نی به سوی آسمان راه سفر
  • There remains to it (the soul) neither joy nor grace and glory nor way of journeying to Heaven.