کیست ماهی چیست دریا در مثل ** تا بدان ماند ملک عز و جل‌‌

صد هزاران بحر و ماهی در وجود ** سجده آرد پیش آن اکرام و جود 505

چند باران عطا باران شده ** تا بدان آن بحر در افشان شده‌‌

چند خورشید کرم افروخته ** تا که ابر و بحر جود آموخته‌‌

پرتو دانش زده بر آب و طین ** تا شده دانه پذیرنده‌‌ی زمین‌‌

خاک امین و هر چه در وی کاشتی ** بی‌‌خیانت جنس آن برداشتی‌‌

این امانت ز آن امانت یافته ست ** کافتاب عدل بر وی تافته ست‌‌ 510

تا نشان حق نیارد نو بهار ** خاک سرها را نکرده آشکار

آن جوادی که جمادی را بداد ** این خبرها وین امانت وین سداد

مر جمادی را کند فضلش خبیر ** عاقلان را کرده قهر او ضریر

جان و دل را طاقت آن جوش نیست ** با که گویم در جهان یک گوش نیست‌‌

هر کجا گوشی بد از وی چشم گشت ** هر کجا سنگی بد از وی یشم گشت‌‌ 515

کیمیا ساز است چه بود کیمیا ** معجزه بخش است چه بود سیمیا

این ثنا گفتن ز من ترک ثناست ** کین دلیل هستی و هستی خطاست‌‌

پیش هست او بباید نیست بود ** چیست هستی پیش او کور و کبود

گر نبودی کور از او بگداختی ** گرمی خورشید را بشناختی‌‌

ور نبودی او کبود از تعزیت ** کی فسردی همچو یخ این ناحیت‌‌ 520

بیان خسارت وزیر در این مکر

همچو شه نادان و غافل بد وزیر ** پنجه می‌‌زد با قدیم ناگزیر

با چنان قادر خدایی کز عدم ** صد چو عالم هست گرداند به دم‌‌

صد چو عالم در نظر پیدا کند ** چون که چشمت را به خود بینا کند

گر جهان پیشت بزرگ و بی‌‌بنی است ** پیش قدرت ذره ای می‌‌دان که نیست‌‌

این جهان خود حبس جانهای شماست‌‌ ** هین روید آن سو که صحرای شماست 525

این جهان محدود و آن خود بی‌‌حد است ** نقش و صورت پیش آن معنی سد است‌‌.

صد هزاران نیزه‌‌ی فرعون را ** در شکست از موسیی با یک عصا

صد هزاران طب جالینوس بود ** پیش عیسی و دمش افسوس بود