ما چو شطرنجیم اندر برد و مات ** برد و مات ما ز تست ای خوش صفات‌‌

ما چو شطرنجیم اندر برد و مات ** برد و مات ما ز تست ای خوش صفات‌‌ 600

ما که باشیم ای تو ما را جان جان ** تا که ما باشیم با تو در میان‌‌

ما عدمهاییم و هستیهای ما ** تو وجود مطلقی فانی نما

ما همه شیران ولی شیر علم ** حمله‌‌شان از باد باشد دم‌‌به‌‌دم‌‌

حمله شان پیدا و ناپیداست باد ** آن که ناپیداست هرگز کم مباد

باد ما و بود ما از داد تست ** هستی ما جمله از ایجاد تست‌‌ 605

لذت هستی نمودی نیست را ** عاشق خود کرده بودی نیست را

لذت انعام خود را وامگیر ** نقل و باده و جام خود را وامگیر

ور بگیری کیت جستجو کند ** نقش با نقاش چون نیرو کند

منگر اندر ما، مکن در ما نظر ** اندر اکرام و سخای خود نگر

ما نبودیم و تقاضامان نبود ** لطف تو ناگفته‌‌ی ما می‌‌شنود 610

نقش باشد پیش نقاش و قلم ** عاجز و بسته چو کودک در شکم‌‌

پیش قدرت خلق جمله بارگه ** عاجزان چون پیش سوزن کارگه‌‌

گاه نقشش دیو و گه آدم کند ** گاه نقشش شادی و گه غم کند

دست نه تا دست جنباند به دفع ** نطق نه تا دم زند در ضر و نفع‌‌

تو ز قرآن باز خوان تفسیر بیت ** گفت ایزد ما رميت إذ رمیت‌‌ 615

گر بپرانیم تیر آن نه ز ماست ** ما کمان و تیر اندازش خداست‌‌

این نه جبر این معنی جباری است ** ذکر جباری برای زاری است‌‌

زاری ما شد دلیل اضطرار ** خجلت ما شد دلیل اختیار

گر نبودی اختیار این شرم چیست ** وین دریغ و خجلت و آزرم چیست‌‌

زجر استادان و شاگردان چراست ** خاطر از تدبیرها گردان چراست‌‌ 620

ور تو گویی غافل است از جبر او ** ماه حق پنهان کند در ابر رو

هست این را خوش جواب ار بشنوی ** بگذری از کفر و در دین بگروی‌‌

حسرت و زاری گه بیماری است ** وقت بیماری همه بیداری است‌‌

آن زمان که می‌‌شوی بیمار تو ** می‌‌کنی از جرم استغفار تو