کافران چون جنس سجین آمدند ** سجن دنیا را خوش آیین آمدند

کافران چون جنس سجین آمدند ** سجن دنیا را خوش آیین آمدند 640

Inasmuch as the infidels were congeners of Sijjn (Hell), they were well-disposed to the prison (sijn) of this world.

انبیا چون جنس علیین بدند ** سوی علیین جان و دل شدند

Inasmuch as the prophets were congeners of ‘Illiyyín (Heaven), they went towards the ‘Illiyyín of spirit and heart.

این سخن پایان ندارد لیک ما ** باز گوییم آن تمامی قصه را

This discourse hath no end, but let us (now) relate the story to its completion.

نومید کردن وزیر مریدان را از رفض خلوت

How the vizier made the disciples lose hope of his abandoning seclusion.

آن وزیر از اندرون آواز داد ** کای مریدان از من این معلوم باد

The vizier cried out from within, “O disciples, be this made known to you from me,

که مرا عیسی چنین پیغام کرد ** کز همه یاران و خویشان باش فرد

That Jesus hath given me a such-like message: ‘Be separated from all friends and kinsfolk.

روی در دیوار کن تنها نشین ** وز وجود خویش هم خلوت گزین‌‌ 645

Set thy face to the wall, sit alone, and choose to be secluded even from thine own existence.’

بعد از این دستوری گفتار نیست ** بعد از این با گفت و گویم کار نیست‌‌

After this there is no permission (for me) to speak; after this I have nothing to do with talk.

الوداع ای دوستان من مرده‌‌ام ** رخت بر چارم فلک بر برده‌‌ام‌‌

Farewell, O friends! I am dead: I have carried my belongings up to the Fourth Heaven,

تا به زیر چرخ ناری چون حطب ** من نسوزم در عنا و در عطب‌‌

In order that beneath the fiery sphere I may not burn like firewood in woe and perdition,

پهلوی عیسی نشینم بعد از این ** بر فراز آسمان چارمین‌‌

(But) henceforth may sit beside Jesus at the top of the Fourth Heaven.”

ولی عهد ساختن وزیر هر یک امیر را جدا جدا

How the vizier appointed each one of the amírs separately as his successor.

و آن گهانی آن امیران را بخواند ** یک به یک تنها به هر یک حرف راند 650

And then he summoned those amírs one by one and conversed with each (of them) alone.

گفت هر یک را به دین عیسوی ** نایب حق و خلیفه‌‌ی من توی‌‌

He said to each one, “In the religion of Jesus thou art the vicar of God and my khalífa (vicegerent),

و آن امیران دگر اتباع تو ** کرد عیسی جمله را اشیاع تو

And those other amírs are thy followers: Jesus hath made all of them thy assistants.

هر امیری کو کشید گردن بگیر ** یا بکش یا خود همی‌‌دارش اسیر

Any amír who lifts his neck (in rebellion), seize him and either kill him or hold him captive;

لیک تا من زنده‌‌ام این وامگو ** تا نمیرم این ریاست را مجو

But do not declare this whilst I am alive: do not seek this supreme authority until I am dead.

تا نمیرم من تو این پیدا مکن ** دعوی شاهی و استیلا مکن‌‌ 655

Until I am dead, do not reveal this: do not lay claim to sovereignty and dominion.

اینک این طومار و احکام مسیح ** یک به یک بر خوان تو بر امت فصیح‌‌

Here is this scroll and the ordinances of the Messiah: recite them distinctly, one by one, to his people.”

هر امیری را چنین گفت او جدا ** نیست نایب جز تو در دین خدا

Thus he spoke to each amír separately, (saying), “There is no vicar in the religion of God except thee.”

هر یکی را کرد او یک یک عزیز ** هر چه آن را گفت این را گفت نیز

He honoured each, one by one, (in this way): whatever he said to that (amír) he also said to this.

هر یکی را او یکی طومار داد ** هر یکی ضد دگر بود المراد

To each he gave one scroll: every one was purposely the contrary of the other.

جملگی طومارها بد مختلف ** چون حروف آن جمله از یا تا الف‌‌ 660

The text of those scrolls was diverse; all were (different), like the letters from alif to yá.

حکم این طومار ضد حکم آن ** پیش از این کردیم این ضد را بیان‌‌

The rule (laid down) in this scroll was contrary to the rule in that: we have already explained (the nature of) this contradiction.

کشتن وزیر خویشتن را در خلوت

How the vizier killed himself in seclusion.

بعد از آن چل روز دیگر در ببست ** خویش کشت و از وجود خود برست‌‌

After that, he shut the door for other forty days (and then) killed himself and escaped from his existence.

چون که خلق از مرگ او آگاه شد ** بر سر گورش قیامت‌‌گاه شد

When the people learned of his death, there came to pass at his grave the scene of the Resurrection.

خلق چندان جمع شد بر گور او ** موکنان جامه دران در شور او

So great a multitude gathered at his grave, tearing their hair, rending their garments in wild grief for him,