-
نور هر دو چشم نتوان فرق کرد ** چون که در نورش نظر انداخت مرد
- ’Tis impossible to distinguish the light of the two eyes, when a man has cast his look upon their light.
-
ده چراغ ار حاضر آید در مکان ** هر یکی باشد به صورت غیر آن
- If ten lamps are present in (one) place, each differs in form from another:
-
فرق نتوان کرد نور هر یکی ** چون به نورش روی آری بیشکی
- To distinguish without any doubt the light of each, when you turn your face towards their light, is impossible.
-
گر تو صد سیب و صد آبی بشمری ** صد نماند یک شود چون بفشری 680
- If you count a hundred apples or a hundred quinces, they do not remain a hundred (but) become one, when you crush them (together).
-
در معانی قسمت و اعداد نیست ** در معانی تجزیه و افراد نیست
- In things spiritual there is no division and no numbers; in things spiritual there is no partition and no individuals.
-
اتحاد یار با یاران خوش است ** پای معنی گیر صورت سرکش است
- Sweet is the oneness of the Friend with His friends: catch (and cling to) the foot of spirit. Form is headstrong.
-
صورت سرکش گدازان کن به رنج ** تا ببینی زیر او وحدت چو گنج
- Make headstrong form waste away with tribulation, that beneath it you may descry unity, like a (buried) treasure;
-
ور تو نگذاری عنایتهای او ** خود گدازد ای دلم مولای او
- And if you waste it not away, His favours will waste it—oh, my heart is His vassal.
-
او نماید هم به دلها خویش را ** او بدوزد خرقهی درویش را 685
- He even showeth Himself to (our) hearts, He seweth the tattered frock of the dervish.
-
منبسط بودیم و یک جوهر همه ** بیسر و بیپا بدیم آن سر همه
- Simple were we and all one substance; we were all without head and without foot yonder.
-
یک گهر بودیم همچون آفتاب ** بیگره بودیم و صافی همچو آب
- We were one substance, like the Sun; we were knotless and pure, like water.
-
چون به صورت آمد آن نور سره ** شد عدد چون سایههای کنگره
- When that goodly Light took form, it became (many in) number like the shadows of a battlement.
-
کنگره ویران کنید از منجنیق ** تا رود فرق از میان این فریق
- Rase ye the battlement with the manjaníq (mangonel), that difference may vanish from amidst this company (of shadows).
-
شرح این را گفتمی من از مری ** لیک ترسم تا نلغزد خاطری 690
- I would have explained this (matter) with (eager) contention, but I fear lest some (weak) mind may stumble.
-
نکتهها چون تیغ پولاد است تیز ** گر نداری تو سپر واپس گریز
- The points (involved in it) are sharp as a sword of steel; if you have not the shield (of capacity to understand), turn back and flee!
-
پیش این الماس بیاسپر میا ** کز بریدن تیغ را نبود حیا
- Do not come without shield against this adamant (keen blade), for the sword is not ashamed of cutting.
-
زین سبب من تیغ کردم در غلاف ** تا که کج خوانی نخواند بر خلاف
- For this cause I have put the sword in sheath, that none who misreads may read contrariwise (in a sense contrary to the true meaning of my words).
-
آمدیم اندر تمامی داستان ** وز وفاداری جمع راستان
- We come (now) to complete the tale and (speak) of the loyalty of the multitude of the righteous,
-
کز پس این پیشوا برخاستند ** بر مقامش نایبی میخواستند 695
- Who rose up after (the death of) this leader, demanding a vicar in his place.
-
منازعت امرا در ولیعهدی
- The quarrel of the amírs concerning the succession.
-
یک امیری ز آن امیران پیش رفت ** پیش آن قوم وفا اندیش رفت
- One of those amírs advanced and went before that loyal-minded people.
-
گفت اینک نایب آن مرد من ** نایب عیسی منم اندر زمن
- “Behold,” said he, “I am that man's vicar: I am the vicar of Jesus at the present time.
-
اینک این طومار برهان من است ** کاین نیابت بعد از او آن من است
- Look, this scroll is my proof that after him the vicarate belongs to me.”
-
آن امیر دیگر آمد از کمین ** دعوی او در خلافت بد همین
- Another amír came forth from ambush: his pretension regarding the vicegerency was the same;
-
از بغل او نیز طوماری نمود ** تا بر آمد هر دو را خشم جهود 700
- He too produced a scroll from under his arm, so that in both (amírs) there arose the Jewish anger.
-
آن امیران دگر یک یک قطار ** بر کشیده تیغهای آب دار
- The rest of the amírs, one after another, drawing swords of keen mettle,