خانه‏ها و قصرها و شهرها ** کوهها و دشتها و نهرها

خانه‏ها و قصرها و شهرها ** کوهها و دشتها و نهرها 1035

هم زمین و بحر و هم مهر و فلک ** زنده از وی همچو کز دریا سمک‏

پس چرا از ابلهی پیش تو کور ** تن سلیمان است و اندیشه چو مور

می‏نماید پیش چشمت که بزرگ ** هست اندیشه چو موش و کوه گرگ‏

عالم اندر چشم تو هول و عظیم ** ز ابر و رعد و چرخ داری لرز و بیم‏

وز جهان فکرتی ای کم ز خر ** ایمن و غافل چو سنگ بی‏خبر 1040

ز انکه نقشی وز خرد بی‏بهره‏ای ** آدمی خو نیستی خر کره‏ای‏

سایه را تو شخص می‏بینی ز جهل ** شخص از آن شد نزد تو بازی و سهل‏

باش تا روزی که آن فکر و خیال ** بر گشاید بی‏حجابی پر و بال‏

کوهها بینی شده چون پشم نرم ** نیست گشته این زمین سرد و گرم‏

نه سما بینی نه اختر نه وجود ** جز خدای واحد حی ودود 1045

یک فسانه راست آمد یا دروغ ** تا دهد مر راستیها را فروغ‏

حسد کردن حشم بر غلام خاص

پادشاهی بنده‏ای را از کرم ** بر گزیده بود بر جمله حشم‏

جامگی او وظیفه‏ی چل امیر ** ده یک قدرش ندیدی صد وزیر

از کمال طالع و اقبال و بخت ** او ایازی بود و شه محمود وقت‏

روح او با روح شه در اصل خویش ** پیش از این تن بوده هم پیوند و خویش‏ 1050

کار آن دارد که پیش از تن بده ست ** بگذر از اینها که نو حادث شده ست‏

کار عارف راست کاو نه احول است ** چشم او بر کشتهای اول است‏

آن چه گندم کاشتندش و آن چه جو ** چشم او آن جاست روز و شب گرو

آنچ آبست است شب جز آن نزاد ** حیله‏ها و مکرها باد است باد

کی کند دل خوش به حیلتهای گش ** آن که بیند حیله‏ی حق بر سرش‏ 1055

او درون دام دامی می‏نهد ** جان تو نه این جهد نه آن جهد

گر بروید ور بریزد صد گیاه ** عاقبت بر روید آن کشته‏ی اله‏

کشت نو کارید بر کشت نخست ** این دوم فانی است و آن اول درست‏

تخم اول کامل و بگزیده است ** تخم ثانی فاسد و پوسیده است‏