این گهی بخشد که اجلالی شوی ** وز دغا و از دغل خالی شوی

تا نگویی سر سلطان را به کس ** تا نریزی قند را پیش مگس 20

گوش آنکس نوشد اسرار جلال ** کو چو سوسن صدزبان افتاد و لال

حلق بخشد خاک را لطف خدا ** تا خورد آب و بروید صد گیا

باز خاکی را ببخشد حلق و لب ** تا گیاهش را خورد اندر طلب

چون گیاهش خورد حیوان گشت زفت ** گشت حیوان لقمه‌ی انسان و رفت

باز خاک آمد شد اکال بشر ** چون جدا شد از بشر روح و بصر 25

ذره‌ها دیدم دهانشان جمله باز ** گر بگویم خوردشان گردد دراز

برگها را برگ از انعام او ** دایگان را دایه لطف عام او

رزقها را رزقها او می‌دهد ** زانک گندم بی غذایی چون زهد

نیست شرح این سخن را منتهی ** پاره‌ای گفتم بدانی پاره‌ها

جمله عالم آکل و ماکول دان ** باقیان را مقبل و مقبول دان 30

این جهان و ساکنانش منتشر ** وان جهان و سالکانش مستمر

این جهان و عاشقانش منقطع ** اهل آن عالم مخلد مجتمع

پس کریم آنست کو خود را دهد ** آب حیوانی که ماند تا ابد

باقیات الصالحات آمد کریم ** رسته از صد آفت و اخطار و بیم

گر هزارانند یک کس بیش نیست ** چون خیالاتی عدد اندیش نیست 35

آکل و ماکول را حلقست و نای ** غالب و مغلوب را عقلست و رای

حلق بخشید او عصای عدل را ** خورد آن چندان عصا و حبل را

واندرو افزون نشد زان جمله اکل ** زانک حیوانی نبودش اکل و شکل

مر یقین را چون عصا هم حلق داد ** تا بخورد او هر خیالی را که زاد

پس معانی را چو اعیان حلقهاست ** رازق حلق معانی هم خداست 40

پس ز مه تا ماهی هیچ از خلق نیست ** که بجذب مایه او را حلق نیست

حلق جان از فکر تن خالی شود ** آنگهان روزیش اجلالی شود

شرط تبدیل مزاج آمد بدان ** کز مزاج بد بود مرگ بدان