English    Türkçe    فارسی   

3
2091-2115

  • کور ظاهر در نجاسه‌ی ظاهرست ** کور باطن در نجاسات سرست
  • The man outwardly blind is in outward (material) filthiness; the man inwardly blind is in inward (spiritual) filthiness.

  • این نجاسه‌ی ظاهر از آبی رود ** آن نجاسه‌ی باطن افزون می‌شود
  • This outward filthiness may be removed by some water; that inward filthiness (gradually) increases.

  • جز بب چشم نتوان شستن آن ** چون نجاسات بواطن شد عیان
  • It cannot be washed away save by water of the eye (tears), when (once) the inward filthinesses have become manifest.

  • چون نجس خواندست کافر را خدا ** آن نجاست نیست بر ظاهر ورا
  • Since God has called the infidel “filth,” that filthiness is not on his outward part.

  • ظاهر کافر ملوث نیست زین ** آن نجاست هست در اخلاق و دین 2095
  • The infidel's outward part is not defiled by this (outward filth); that filthiness is in (his) disposition and religion.

  • این نجاست بویش آید بیست گام ** و آن نجاست بویش از ری تا بشام
  • The smell of this (outward filth comes (extends to a distance of) twenty paces; but the smell of that (inward) filth (reaches) from Rayy to Damascus;

  • بلک بویش آسمانها بر رود ** بر دماغ حور و رضوان بر شود
  • Nay, its smell goes up to the heavens and mounts to the brain of the houris and Rizwán.

  • اینچ می‌گویم به قدر فهم تست ** مردم اندر حسرت فهم درست
  • What I am saying is according to the measure of your understanding: I die in grief for (the absence of) a sound understanding.

  • فهم آبست و وجود تن سبو ** چون سبو بشکست ریزد آب ازو
  • The understanding is (like) the water, and the bodily existence (is like) the jug: when the jug is cracked, the water spills from it.

  • این سبو را پنج سوراخست ژرف ** اندرو نه آب ماند خود نه برف 2100
  • This jug has five deep holes: neither water will stay in it nor even snow.

  • امر غضوا غضة ابصارکم ** هم شنیدی راست ننهادی تو سم
  • You have heard, too, the command (of God), “Close ye your eyes tightly”; (yet) you have not walked aright.

  • از دهانت نطق فهمت را برد ** گوش چون ریگست فهمت را خورد
  • Your speech bears away your understanding by (way of) the mouth; your ear is like sand: it drinks (sucks up) your understanding.

  • همچنین سوراخهای دیگرت ** می‌کشاند آب فهم مضمرت
  • Similarly, your other holes (avenues of sense-perception) are drawing (off) the hidden water of your understanding.

  • گر ز دریا آب را بیرون کنی ** بی عوض آن بحر را هامون کنی
  • If you expel the water from the sea without (admitting) compensation, you will make the sea a desert.

  • بیگهست ار نه بگویم حال را ** مدخل اعواض را و ابدال را 2105
  • ’Tis late; otherwise, I would declare the (true) state of the case (as to) the entrance of compensations and substitutes,

  • کان عوضها و آن بدلها بحر را ** از کجا آید ز بعد خرجها
  • (And tell) whence come to the sea those compensations and substitutes after (such) expenditures.

  • صد هزاران جانور زو می‌خورند ** ابرها هم از برونش می‌برند
  • Hundreds of thousands of animals drink of it; from outside also the clouds take it (its water) away;

  • باز دریا آن عوضها می‌کشد ** از کجا دانند اصحاب رشد
  • (But) again the sea draws (into itself) those compensations— whence (they come) is known to the righteous.

  • قصه‌ها آغاز کردیم از شتاب ** ماند بی مخلص درون این کتاب
  • We began the stories in haste; in this Book (the Mathnawí) they are left without (being brought to) the (final) issue.

  • ای ضیاء الحق حسام الدین راد ** که فلک و ارکان چو تو شاهی نزاد 2110
  • O Light of God, noble Husámu’ddín, a king whose like the sky and the elements have never brought to birth,

  • تو بنادر آمدی در جان و دل ** ای دل و جان از قدوم تو خجل
  • Seldom hast thou come into (the world of) soul and heart, O thou at whose advent heart and soul are abashed.

  • چند کردم مدح قوم ما مضی ** قصد من زانها تو بودی ز اقتضا
  • How oft have I praised the people of the past! Of necessity, thou wert (the object of) my quest in (praising) them.

  • خانه‌ی خود را شناسد خود دعا ** تو بنام هر که خواهی کن ثنا
  • Verily the invocation knows its own house: attach the praise to the name of whomsoever you will.

  • بهر کتمان مدیح از نا محل ** حق نهادست این حکایات و مثل
  • God hath set down these tales and parables for the purpose of concealing (the true nature of) the praise from the unworthy.

  • گر چه آن مدح از تو هم آمد خجل ** لیک بپذیرد خدا جهد المقل 2115
  • Even if that praise is abashed before thee, yet God accepts the (utmost) exertion of one that has little (to give).