صد عزیمت می‌کنی بهر سفر ** می‌کشاند مر ترا جای دگر

زان بگرداند به هر سو آن لگام ** تا خبر یابد ز فارس اسپ خام

اسپ زیرکسار زان نیکو پیست ** کو همی‌داند که فارس بر ویست

او دلت را بر دو صد سودا ببست ** بی‌مرادت کرد پس دل را شکست

چون شکست او بال آن رای نخست ** چون نشد هستی بال‌اشکن درست 4460

چون قضایش حبل تدبیرت سکست ** چون نشد بر تو قضای آن درست

فسخ عزایم و نقضها جهت با خبر کردن آدمی را از آنک مالک و قاهر اوست و گاه گاه عزم او را فسخ ناکردن و نافذ داشتن تا طمع او را بر عزم کردن دارد تا باز عزمش را بشکند تا تنبیه بر تنبیه بود

عزمها و قصدها در ماجرا ** گاه گاهی راست می‌آید ترا

تا به طمع آن دلت نیت کند ** بار دیگر نیتت را بشکند

ور بکلی بی‌مرادت داشتی ** دل شدی نومید امل کی کاشتی

ور بکاریدی امل از عوریش ** کی شدی پیدا برو مقهوریش 4465

عاشقان از بی‌مرادیهای خویش ** باخبر گشتند از مولای خویش

بی‌مرادی شد قلاوز بهشت ** حفت الجنه شنو ای خوش سرشت

که مراداتت همه اشکسته‌پاست ** پس کسی باشد که کام او رواست

پس شدند اشکسته‌اش آن صادقان ** لیک کو خود آن شکست عاشقان

عاقلان اشکسته‌اش از اضطرار ** عاشقان اشکسته با صد اختیار 4470

عاقلانش بندگان بندی‌اند ** عاشقانش شکری و قندی‌اند

ائتیا کرها مهار عاقلان ** ائتیا طوعا بهار بی‌دلان

نظرکردن پیغامبر علیه السلام به اسیران و تبسم کردن و گفتن کی عجبت من قوم یجرون الی الجنة بالسلاسل و الاغلال

دید پیغامبر یکی جوقی اسیر ** که همی‌بردند و ایشان در نفیر

دیدشان در بند آن آگاه شیر ** می نظر کردند در وی زیر زیر

تا همی خایید هر یک از غضب ** بر رسول صدق دندانها و لب 4475

زهره نه با آن غضب که دم زنند ** زانک در زنجیر قهر ده‌منند

می‌کشاندشان موکل سوی شهر ** می‌برد از کافرستانشان به قهر

نه فدایی می‌ستاند نه زری ** نه شفاعت می‌رسد از سروری

رحمت عالم همی‌گویند و او ** عالمی را می‌برد حلق و گلو

با هزار انکار می‌رفتند راه ** زیر لب طعنه‌زنان بر کار شاه 4480