امتحان می‌کردشان زیر و زبر ** کی بود سرمست را زینها خبر

خندق و میدان بپیش او یکیست ** چاه و خندق پیش او خوش مسلکیست

آن بز کوهی بر آن کوه بلند ** بر دود از بهر خوردی بی‌گزند

تا علف چیند ببیند ناگهان ** بازیی دیگر ز حکم آسمان

بر کهی دیگر بر اندازد نظر ** ماده بز بیند بر آن کوه دگر 810

چشم او تاریک گردد در زمان ** بر جهد سرمست زین که تا بدان

آنچنان نزدیک بنماید ورا ** که دویدن گرد بالوعه‌ی سرا

آن هزاران گز دو گز بنمایدش ** تا ز مستی میل جستن آیدش

چونک بجهد در فتد اندر میان ** در میان هر دو کوه بی امان

او ز صیادان به که بگریخته ** خود پناهش خون او را ریخته 815

شسته صیادان میان آن دو کوه ** انتظار این قضای با شکوه

باشد اغلب صید این بز همچنین ** ورنه چالاکست و چست و خصم‌بین

رستم ارچه با سر و سبلت بود ** دام پاگیرش یقین شهوت بود

همچو من از مستی شهوت ببر ** مستی شهوت ببین اندر شتر

باز این مستی شهوت در جهان ** پیش مستی ملک دان مستهان 820

مستی آن مستی این بشکند ** او به شهوت التفاتی کی کند

آب شیرین تا نخوردی آب شور ** خوش بود خوش چون درون دیده نور

قطره‌ای از باده‌های آسمان ** بر کند جان را ز می وز ساقیان

تا چه مستیها بود املاک را ** وز جلالت روحهای پاک را

که به بوی دل در آن می بسته‌اند ** خم باده‌ی این جهان بشکسته‌اند 825

جز مگر آنها که نومیدند و دور ** همچو کفاری نهفته در قبور

ناامید از هر دو عالم گشته‌اند ** خارهای بی‌نهایت کشته‌اند

پس ز مستیها بگفتند ای دریغ ** بر زمین باران بدادیمی چو میغ

گستریدیمی درین بی‌داد جا ** عدل و انصاف و عبادات و وفا

این بگفتند و قضا می‌گفت بیست ** پیش پاتان دام ناپیدا بسیست 830