English    Türkçe    فارسی   

4
1245-1269

  • هر چه صد روز آن کلیم خوش‌خطاب ** ساختی در یک‌دم او کردی خراب 1245
  • All that the Kalím of sweet address built up in a hundred days he (Hámán) would destroy in one moment.

  • عقل تو دستور و مغلوب هواست ** در وجودت ره‌زن راه خداست
  • Thy intellect is the vizier and is overcome by sensuality: in (the realm of) thy being it is a brigand (that attacks thee) on the Way to God.

  • ناصحی ربانیی پندت دهد ** آن سخن را او به فن طرحی نهد
  • (If) a godly monitor give thee good advice, it will artfully put those words (of his) aside,

  • کین نه بر جایست هین از جا مشو ** نیست چندان با خود آ شیدا مشو
  • Saying, “These (words) are not well-founded: take heed, don't be carried away (by them); they are not (worth) so much: come to thyself (be sensible), don't be crazed.”

  • وای آن شه که وزیرش این بود ** جای هر دو دوزخ پر کین بود
  • Alas for the king whose vizier is this (carnal intellect): the place (abode) of them both is vengeful Hell.

  • شاد آن شاهی که او را دست‌گیر ** باشد اندر کار چون آصف وزیر 1250
  • Happy is the king whose helper in affairs is a vizier like Ásaf.

  • شاه عادل چون قرین او شود ** نام آن نور علی نور این بود
  • When the just king is associated with him, his (the king's) name is light upon light.

  • چون سلیمان شاه و چون آصف وزیر ** نور بر نورست و عنبر بر عبیر
  • A king like Solomon and a vizier like Ásaf are light upon light and ambergris upon ‘abír.

  • شاه فرعون و چو هامانش وزیر ** هر دو را نبود ز بدبختی گزیر
  • (When) the king (is like) Pharaoh and his vizier like Hámán, ill-fortune is inevitable for both.

  • پس بود ظلمات بعضی فوق بعض ** نه خرد یار و نه دولت روز عرض
  • Then it is (a case of) darkness, one part over another: neither intellect nor fortune shall be their friend on the Day of Judgement.

  • من ندیدم جز شقاوت در لام ** گر تو دیدستی رسان از من سلام 1255
  • I have not seen aught but misery in the vile: if thou hast seen (aught else), convey (to them) the salaam (of felicitation) from me.

  • هم‌چو جان باشد شه و صاحب چو عقل ** عقل فاسد روح را آرد بنقل
  • The king is as the spirit, and the vizier as the intellect: the corrupt intellect brings the spirit into movement (towards corruption).

  • آن فرشته‌ی عقل چون هاروت شد ** سحرآموز دو صد طاغوت شد
  • When the angelical intellect became a Hárút, it became the teacher in magic to two hundred devils.

  • عقل جزوی را وزیر خود مگیر ** عقل کل را ساز ای سلطان وزیر
  • Do not take the particular (individual) intellect as thy vizier: make the Universal Intellect thy vizier, O king.

  • مر هوا را تو وزیر خود مساز ** که برآید جان پاکت از نماز
  • Do not make sensuality thy vizier, else thy pure spirit will cease from prayer,

  • کین هوا پر حرص و حالی‌بین بود ** عقل را اندیشه یوم دین بود 1260
  • For this sensuality is full of greed and sees (only) the immediate present, (whereas) the Intellect takes thought for the Day of Judgement.

  • عقل را دو دیده در پایان کار ** بهر آن گل می‌کشد او رنج خار
  • The two eyes of the Intellect are (fixed) on the end of things: it endures the pain of the thorn for the sake of that Rose

  • که نفرساید نریزد در خزان ** باد هر خرطوم اخشم دور از آن
  • Which does not fade and drop in autumn—far from it be the wind (breath) of every nose that cannot smell!

  • نشستن دیو بر مقام سلیمان علیه‌السلام و تشبه کردن او به کارهای سلیمان علیه‌السلام و فرق ظاهر میان هر دو سلیمان و دیو خویشتن را سلیمان بن داود نام کردن
  • How the Demon sat on the place (throne) of Solomon, on whom be peace, and imitated his actions; and concerning the manifest difference between the two Solomons, and how the Demon called himself Solomon son of David.

  • ورچه عقلت هست با عقل دگر ** یار باش و مشورت کن ای پدر
  • Even if thou hast intellect, associate and consult with another intellect, O father.

  • با دو عقل از بس بلاها وا رهی ** پای خود بر اوج گردونها نهی
  • With two intellects thou wilt be delivered from many afflictions: thou wilt plant thy foot on the summit of the heavens.

  • دیو گر خود را سلیمان نام کرد ** ملک برد و مملکت را رام کرد 1265
  • If the Demon called himself Solomon and won the kingdom and made the empire subject (to him),

  • صورت کار سلیمان دیده بود ** صورت اندر سر دیوی می‌نمود
  • (It was because) he had seen (and imitated) the form of Solomon's action; (but) within the form the spirit of demonry was appearing.

  • خلق گفتند این سلیمان بی‌صفاست ** از سلیمان تا سلیمان فرقهاست
  • The people said, “This Solomon is without excellence: there are (great) differences between (that) Solomon and (this) Solomon.”

  • او چو بیداریست این هم‌چون وسن ** هم‌چنانک آن حسن با این حسن
  • He (the former) is like wakefulness, this one is like sleep; (there is as much difference) as between that Hasan and this Hasan.

  • دیو می‌گفتی که حق بر شکل من ** صورتی کردست خوش بر اهرمن
  • The Demon would reply, “God has bestowed on Ahriman a pleasing form (aspect) in the likeness of me.