مرد کاندر عاقبت‌بینی خمست ** او ز اهل عاقبت چون زن کمست

از جهان دو بانگ می‌آید به ضد ** تا کدامین را تو باشی مستعد

آن یکی بانگش نشور اتقیا ** وان یکی بانگش فریب اشقیا

من شکوفه‌ی خارم ای خوش گرمدار ** گل بریزد من بمانم شاخ خار

بانگ اشکوفه‌ش که اینک گل‌فروش ** بانگ خار او که سوی ما مکوش 1625

این پذیرفتی بماندی زان دگر ** که محب از ضد محبوبست کر

آن یکی بانگ این که اینک حاضرم ** بانگ دیگر بنگر اندر آخرم

حاضری‌ام هست چون مکر و کمین ** نقش آخر ز آینه‌ی اول ببین

چون یکی زین دو جوال اندر شدی ** آن دگر را ضد و نا درخور شدی

ای خنک آنکو ز اول آن شنید ** کش عقول و مسمع مردان شنید 1630

خانه خالی یافت و جا را او گرفت ** غیر آنش کژ نماید یا شگفت

کوزه‌ی نو کو به خود بولی کشید ** آن خبث را آب نتواند برید

در جهان هر چیز چیزی می‌کشد ** کفر کافر را و مرشد را رشد

کهربا هم هست و مقناطیس هست ** تا تو آهن یا کهی آیی بشست

برد مقناطیست ار تو آهنی ** ور کهی بر کهربا بر می‌تنی 1635

آن یکی چون نیست با اخیار یار ** لاجرم شد پهلوی فجار جار

هست موسی پیش قبطی بس ذمیم ** هست هامان پیش سبطی بس رجیم

جان هامان جاذب قبطی شده ** جان موسی طالب سبطی شده

معده‌ی خر که کشد در اجتذاب ** معده‌ی آدم جذوب گندم آب

گر تو نشناسی کسی را از ظلام ** بنگر او را کوش سازیدست امام 1640

بیان آنک عارف را غذاییست از نور حق کی ابیت عند ربی یطعمنی و یسقینی و قوله الجوع طعام الله یحیی به ابدان الصدیقین ای فی الجوع یصل طعام‌الله

زانک هر کره پی مادر رود ** تا بدان جنسیتش پیدا شود

آدمی را شیر از سینه رسد ** شیر خر از نیم زیرینه رسد

عدل قسامست و قسمت کردنیست ** این عجب که جبر نی و ظلم نیست

جبر بودی کی پشیمانی بدی ** ظلم بودی کی نگهبانی بدی

روز آخر شد سبق فردا بود ** راز ما را روز کی گنجا بود 1645