آن ندم از ظلمت غم بست بار ** پس کلام اللیل یمحوه النهار

چون برفت آن ظلمت غم گشت خوش ** هم رود از دل نتیجه و زاده‌اش

می‌کند او توبه و پیر خرد ** بانگ لو ردوا لعادوا می‌زند 2300

در بیان آنک وهم قلب عقلست و ستیزه‌ی اوست بدو ماند و او نیست و قصه‌ی مجاوبات موسی علیه‌السلام کی صاحب عقل بود با فرعون کی صاحب وهم بود

عقل ضد شهوتست ای پهلوان ** آنک شهوت می‌تند عقلش مخوان

وهم خوانش آنک شهوت را گداست ** وهم قلب نقد زر عقلهاست

بی‌محک پیدا نگردد وهم و عقل ** هر دو را سوی محک کن زود نقل

این محک قرآن و حال انبیا ** چون منحک مر قلب را گوید بیا

تا ببینی خویش را ز آسیب من ** که نه‌ای اهل فراز و شیب من 2305

عقل را گر اره‌ای سازد دو نیم ** هم‌چو زر باشد در آتش او بسیم

وهم مر فرعون عالم‌سوز را ** عقل مر موسی به جان افروز را

رفت موسی بر طریق نیستی ** گفت فرعونش بگو تو کیستی

گفت من عقلم رسول ذوالجلال ** حجةالله‌ام امانم از ضلال

گفت نی خامش رها کن های هو ** نسبت و نام قدیمت را بگو 2310

گفت که نسبت مر از خاکدانش ** نام اصلم کمترین بندگانش

بنده‌زاده‌ی آن خداوند وحید ** زاده از پشت جواری و عبید

نسبت اصلم ز خاک و آب و گل ** آب و گل را داد یزدان جان و دل

مرجع این جسم خاکم هم به خاک ** مرجع تو هم به خاک ای سهمناک

اصل ما و اصل جمله سرکشان ** هست از خاکی و آن را صد نشان 2315

که مدد از خاک می‌گیرد تنت ** از غذایی خاک پیچد گردنت

چون رود جان می‌شود او باز خاک ** اندر آن گور مخوف سهمناک

هم تو و هم ما و هم اشباه تو ** خاک گردند و نماند جاه تو

گفت غیر این نسب نامیت هست ** مر ترا آن نام خود اولیترست

بنده‌ی فرعون و بنده‌ی بندگانش ** که ازو پرورد اول جسم و جانش 2320

بنده‌ی یاغی طاغی ظلوم ** زین وطن بگریخته از فعل شوم

خونی و غداری و حق‌ناشناس ** هم برین اوصاف خود می‌کن قیاس