زخم کیکی را نمیتوانی کشید ** زخم ماری را تو چون خواهی چشید
Thou canst not bear the bite of a flea: how wilt thou taste (endure) the bite of a snake?
ظاهرا کار تو ویران میکنم ** لیک خاری را گلستان میکنم2340
In appearance I am ruining thy work, but (in reality) I am making a thorn into a rose-garden.
بیان آنک عمارت در ویرانیست و جمعیت در پراکندگیست و درستی در شکستگیست و مراد در بیمرادیست و وجود در عدم است و علی هذا بقیة الاضداد والازواج
Explaining that cultivation consists in devastation and composure in distraction and wholeness in brokenness and success in failure and existence in non-existence; and thus (with) the rest of the contraries and pairs.
آن یکی آمد زمین را میشکافت ** ابلهی فریاد کرد و بر نتافت
A certain man came and was cleaving the soil: a fool cried out and could not control himself,
کین زمین را از چه ویران میکنی ** میشکافی و پریشان میکنی
Saying, ‘Wherefore are you ruining this soil and cleaving and scattering it?’
گفت ای ابله برو و بر من مران ** تو عمارت از خرابی باز دان
‘O fool,’ said he, ‘begone, do not interfere with me: recognise (the difference of) cultivation from devastation.
کی شود گلزار و گندمزار این ** تا نگردد زشت و ویران این زمین
How should this (soil) become a rose-garden or cornfield till this soil becomes ugly and ruined?
کی شود بستان و کشت و برگ و بر ** تا نگردد نظم او زیر و زبر2345
How should it become orchards and crops and leaves and fruit till its arrangement is turned upside down?’
تا بنشکافی به نشتر ریش چغز ** کی شود نیکو و کی گردید نغز
Till you pierce the purulent ulcer with a lancet, how will it become well and how will you become healthy?
تا نشوید خلطهاات از دوا ** کی رود شورش کجا آید شفا
Till he (the physician) cleanse your (corrupt) humours with medicine, how will the indisposition be removed? How will a cure be effected?
پاره پاره کرده درزی جامه را ** کس زند آن درزی علامه را
When a tailor cuts (the cloth for) a garment piece by piece, will any one strike that expert tailor,
که چرا این اطلس بگزیده را ** بردریدی چه کنم بدریده را
Saying, ‘Why have you torn this choice satin? What can I do with a torn (garment)?’
هر بنای کهنه که آبادان کنند ** نه که اول کهنه را ویران کنند2350
Whenever they (the builders) put an old building in good repair, do not they first ruin the old one?
همچنین نجار و حداد و قصاب ** هستشان پیش از عمارتها خراب
Likewise the carpenter, the iron-smith and the butcher—with them (too) there is destruction before restorations.
آن هلیله و آن بلیله کوفتن ** زان تلف گردند معموری تن
The pounding of myrobalan and bastard myrobalan—by reason of that destruction they become the means of restoring the body (to health).
تا نکوبی گندم اندر آسیا ** کی شود آراسته زان خوان ما
Until you crush wheat in the mill, how will our table be garnished with it?
آن تقاضا کرد آن نان و نمک ** که ز شستت وا رهانم ای سمک
(The obligation of gratitude for) that bread and salt (of thine) demanded that I should deliver thee, O fish, from the net.
گر پذیری پند موسی وا رهی ** از چنین شست بد نامنتهی2355
If thou accept the counsel of Moses, thou wilt escape from such an evil infinite net.
بس که خود را کردهای بندهی هوا ** کرمکی را کردهای تو اژدها
Inasmuch as thou hast made thyself the slave of sensuality, thou hast made a petty worm into a dragon.
اژدها را اژدها آوردهام ** تا با صلاح آورم من دم به دم
I have brought a dragon for (thy) dragon, that I may correct (thy dragon's) breath by (my dragon's) breath,
تا دم آن از دم این بشکند ** مار من آن اژدها را بر کند
So that the breath of that one may be defeated by the breath of this one, and that my serpent may destroy that dragon (of thine).
گر رضا دادی رهیدی از دو مار ** ورنه از جانت برآرد آن دمار
If thou submittest, thou art freed from two serpents; otherwise, it (thy dragon) will bring thy spirit to utter perdition.”
گفت الحق سخت استا جادوی ** که در افکندی به مکر اینجا دوی2360
He (Pharaoh) said, “In truth, thou art an exceedingly cunning sorcerer, for by craft thou hast introduced duality (disunion) here.
خلق یکدل را تو کردی دو گروه ** جادوی رخنه کند در سنگ و کوه
Thou hast made the unanimous people into two factions: sorcery makes fissures in rock and mountain.”
گفت هستم غرق پیغام خدا ** جادوی کی دید با نام خدا
He (Moses) said, “I am submerged in the message of God: who (ever) saw sorcery together with the name of God?
غفلت و کفرست مایهی جادوی ** مشعلهی دینست جان موسوی
The substance of sorcery is forgetfulness (of God) and unbelief: the spirit of Moses is the flaming torch of the (true) religion.