زانک هر معشوق چون خنبیست پر ** آن یکی درد و دگر صافی چو در
For every object of love is like a full jar, one (full of) dregs, and another pure as pearls.
میشناسا هین بچش با احتیاط ** تا میی یابی منزه ز اختلاط
O connoisseur of wine, beware, taste with precaution, that thou mayst find a wine free from adulteration.
هر دو مستی میدهندت لیک این ** مستیات آرد کشان تا رب دین2695
Both (jars) will intoxicate thee, but this (blessed) intoxication, drawing (thee along), will lead thee to the Lord of the Judgement,
تا رهی از فکر و وسواس و حیل ** بی عقال این عقل در رقصالجمل
So that thou wilt be delivered from thought and anxiety and expedients, (whilst) this intellect (moves) unshackled at the camel's ambling pace.
انبیا چون جنس روحند و ملک ** مر ملک را جذب کردند از فلک
Since the prophets are homogeneous with spirit and angel, they drew angels from heaven.
باد جنس آتش است و یار او ** که بود آهنگ هر دو بر علو
Wind (air) is the congener and friend of fire, for the tendency of both is upward.
چون ببندی تو سر کوزهی تهی ** در میان حوض یا جویی نهی
When you stop the mouth of an empty pot and put it in a tank or river,
تا قیامت آن فرو ناید به پست ** که دلش خالیست و در وی باد هست2700
It will not sink till the Resurrection, for its heart (interior) is void and there is (nothing but) wind (air) in it.
میل بادش چون سوی بالا بود ** ظرف خود را هم سوی بالا کشد
Since the desire of the wind (confined) in it is (to move) upward, it draws upward also the vessel containing it.
باز آن جانها که جنس انبیاست ** سویایشان کش کشان چون سایههاست
Again, the spirits that are homogeneous with the prophets are moving gradually, like shadows, towards them,
زانک عقلش غالبست و بی ز شک ** عقل جنس آمد به خلقت با ملک
Because its (such a spirit's) intelligence is predominant; and beyond doubt the intelligence is homogeneous in nature with the angel;
وان هوای نفس غالب بر عدو ** نفس جنس اسفل آمد شد بدو
While in the enemy (of God) the carnal soul's concupiscence is predominant: the carnal soul is homogeneous with the lowest (of the low) and goes to it.
بود قبطی جنس فرعون ذمیم ** بود سبطی جنس موسی کلیم2705
The Egyptian was a congener of the reprobate Pharaoh; the Israelite was a congener of Moses, the Kalím.
بود هامان جنستر فرعون را ** برگزیدش برد بر صدر سرا
Hámán was more congenial (than any one else) to Pharaoh: he (Pharaoh) chose him out and brought him to the high-seat in the palace.
لاجرم از صدر تا قعرش کشید ** که ز جنس دوزخاند آن دو پلید
Inevitably he (Hámán) dragged him (Pharaoh) from the high-seat to the lowest depth, for those two unclean ones are homogenous with Hell.
هر دو سوزنده چو ذوزخ ضد نور ** هر دو چون دوزخ ز نور دل نفور
Both, like Hell, are burning and contrary to light: both, like Hell, are exceedingly averse to the light of the heart;
زانک دوزخ گوید ای مومن تو زود ** برگذر که نورت آتش را ربود
For Hell says, “O true believer, pass by quickly, since thy light hath taken away (extinguished) the Fire.
بگذر اى مومن كه نورت مىكشد ** آتشم را چون كه دامن مىكشد2710
Pass, O true believer, for thy light, when it sweeps by’, quenches my fire.”
میرمد آن دوزخی از نور هم ** زانک طبع دوزخستش ای صنم
The man destined for Hell, also, is recoiling from the light, because he hath the nature of Hell, O worshipful one.
دوزخ از مومن گریزد آنچنان ** که گریزد مومن از دوزخ به جان
Hell flees from the true believer just as the true believer flees with (all) his soul from Hell,
زانک جنس نار نبود نور او ** ضد نار آمد حقیقت نورجو
Because his light is not homogeneous with the Fire: the seeker of the light is in reality the contrary of the Fire
در حدیث آمدی که مومن در دعا ** چون امان خواهد ز دوزخ از خدا
It is related in the Hadíth that when the true believer prays to God for protection from Hell,
دوزخ از وی هم امان خواهد به جان ** که خدایا دور دارم از فلان2715
Hell also begs earnestly for protection from him, saying, “O God, keep me far from such-and-such a one!”
جاذبهی جنسیتست اکنون ببین ** که تو جنس کیستی از کفر و دین
‘Tis the attracting power of homogeneity (that indicates one’s real nature): consider now with whom thou art congenial in respect of infidelity or true religion.
گر بهامان مایلی هامانیی ** ور به موسی مایلی سبحانیی
If thou art inclined towards Hámán, thou hast the nature of Hámán, and if thou art inclined towards Moses, thou art a glorifier of God.