English    Türkçe    فارسی   

4
2875-2899

  • خود مگیر این معجز چون آفتاب ** صد زبان بین نام او ام‌الکتاب 2875
  • Even (supposing that you) do not admit (arguments), behold this Miracle, (manifest) like the sun, hundred-tongued, whereof the name is Ummu ’l-Kitáb.

  • زهره نی کس را که یک حرفی از آن ** یا بدزدد یا فزاید در بیان
  • None dares either steal (take away) a single letter thereof or add to the plain Word.

  • یار غالب شو که تا غالب شوی ** یار مغلوبان مشو هین ای غوی
  • Become a friend to the conqueror, that thou mayst conquer: beware, do not become a friend to the vanquished, O misguided man!

  • حجت منکر همین آمد که من ** غیر این ظاهر نمی‌بینم وطن
  • The unbeliever's argument is just this, that he says, “I see no place of abode except this external (world).”

  • هیچ نندیشد که هر جا ظاهریست ** آن ز حکمتهای پنهان مخبریست
  • He never reflects that, wherever there is anything external, that (object) gives information of hidden wise purposes.

  • فایده‌ی هر ظاهری خود باطنیست ** هم‌چو نفع اندر دواها کامنست 2880
  • The usefulness of every external object is, indeed, internal: it is latent, like the beneficial quality in medicines.

  • تفسیر این آیت کی و ما خلقنا السموات والارض و ما بینهما الا بالحق نیافریدمشان بهر همین کی شما می‌بینید بلک بهر معنی و حکمت باقیه کی شما نمی‌بینید آن را
  • Commentary on the Verse, "And We did not create the heavens and the earth and what is between them save with real ground": (i.e.) "I did not create them for the sake of just this which ye see; nay, but for the sake of the essential meaning and everlasting providence which ye see not."

  • هیچ نقاشی نگارد زین نقش ** بی امید نفع بهر عین نقش
  • Does any painter paint a beautiful picture for the sake of the picture itself, without hope of conferring benefit?

  • بلک بهر میهمانان و کهان ** که به فرجه وارهند از اندهان
  • Nay, (he paints it) for the sake of guests and young people who by diverting themselves (with it) may be relieved from cares.

  • شادی بچگان و یاد دوستان ** دوستان رفته را از نقش آن
  • From his picture (arises) the joy of children and the remembering of departed friend's by their friends.

  • هیچ کوزه‌گر کند کوزه شتاب ** بهر عین کوزه نه بر بوی آب
  • Does any potter make a pot in haste for the sake of the pot itself and not in hope of the water?

  • هیچ کاسه گر کند کاسه تمام ** بهر عین کاسه نه بهر طعام 2885
  • Does any bowl-maker make a finished bowl for the sake of the bowl itself and not for the sake of the food?

  • هیچ خطاطی نویسد خط به فن ** بهر عین خط نه بهر خواندن
  • Does any calligrapher write artistically for the sake of the writing itself and not for the sake of the reading?

  • نقش ظاهر بهر نقش غایبست ** وان برای غایب دیگر ببست
  • The external form is for the sake of the unseen form; and that took shape for the sake of another unseen (form).

  • تا سوم چارم دهم بر می‌شمر ** این فواید را به مقدار نظر
  • Count up these corollaries to the third, fourth, or tenth in proportion to (your) insight.

  • هم‌چو بازیهای شطرنج ای پسر ** فایده‌ی هر لعب در تالی نگر
  • As (for example) the moves in chess, O son: behold the result of each move in the next one.

  • این نهادند بهر آن لعب نهان ** وان برای آن و آن بهر فلان 2890
  • They made this (move) for the sake of that concealed move, and that for the next, and that (again) for such and such.

  • هم‌چنین دیده جهات اندر جهات ** در پی هم تا رسی در برد و مات
  • Even so (proceed), having perceived reasons within reasons, one after the other, in order that you may arrive at victory and checkmate.

  • اول از بهر دوم باشد چنان ** که شدن بر پایه‌های نردبان
  • The first is for the sake of the second, like mounting on the steps of a ladder;

  • و آن دوم بهر سوم می‌دان تمام ** تا رسی تو پایه پایه تا به بام
  • And deem the second to be for the sake of the third, (and so on) to the end, in order that you may arrive, step by step, at the roof.

  • شهوت خوردن ز بهر آن منی ** آن منی از بهر نسل و روشنی
  • The desire to eat is for the sake of the semen: that semen is for the sake of procreation and the light (which glows in the eyes of parents).

  • کندبینش می‌نبیند غیر این ** عقل او بی‌سیر چون نبت زمین 2895
  • The man of dull sight sees naught but this: his intelligence is without motion, like the plants of the earth.

  • نبت را چه خوانده چه ناخوانده ** هست پای او به گل در مانده
  • Whether the plant is summoned (to move) or not summoned, its foot remains stuck fast in the mud.

  • گر سرش جنبد پیر باد رو ** تو به سر جنبانیش غره مشو
  • If its head move with the motion of the wind, go, be not deceived by its moving its head.

  • آن سرش گوید سمعنا ای صبا ** پای او گوید عصینا خلنا
  • Its head says, “We obey, O zephyr!” Its foot says, “We refuse to obey: let us alone!”

  • چون ندارد سیر می‌راند چون عام ** بر توکل می‌نهد چون کور گام
  • Since he (the man of dull sight) does not know how to move (on the Way to God), he advances like the vulgar, stepping (forward) on trust, like a blind man.