English    Türkçe    فارسی   

5
1-25

  • شه حسام‌الدین که نور انجمست  ** طالب آغاز سفر پنجمست 
  •  The (spiritual) King, Husámu’ddín, who is the light of the stars, demands the beginning of the Fifth Book.

  • این ضیاء الحق حسام الدین راد  ** اوستادان صفا را اوستاد 
  • O Ziyá’u ’l-Haqq (Radiance of God), noble Husámu’ddín, master to the masters of purity,

  • گر نبودی خلق محجوب و کثیف  ** ور نبودی حلقها تنگ و ضعیف 
  • If the people were not veiled (from the Truth) and gross, and if their throats (capacities) were not narrow and feeble,

  • در مدیحت داد معنی دادمی  ** غیر این منطق لبی بگشادمی 
  • In (my) praise of thee I should have done justice to the reality and expressed myself in language other than this;

  • لیک لقمه‌ی باز آن صعوه نیست  ** چاره اکنون آب و روغن کردنیست  5
  • But the falcon's mouthful is not that of the wagtail: now (therefore) recourse must be had to water and oil.

  • مدح تو حیفست با زندانیان  ** گویم اندر مجمع روحانیان 
  • ’Tis wrong to praise thee to the prisoners (of sensuality): I will tell (thy praise) in the assembly of the spiritual.

  • شرح تو غبنست با اهل جهان  ** هم‌چو راز عشق دارم در نهان 
  • ’Tis fraud to discourse of thee to the worldly: I will keep it hidden like the secret of love.

  • مدح تعریفست در تخریق حجاب  ** فارغست از شرح و تعریف آفتاب 
  • Praise consists in describing (excellent qualities) and in rending the veil (of ignorance): the Sun is independent of exposition and description.

  • مادح خورشید مداح خودست  ** که دو چشمم روشن و نامرمدست 
  • The praiser of the Sun is (really) pronouncing an encomium on himself, for (he says implicitly), “My eyes are clear and not inflamed.”

  • ذم خورشید جهان ذم خودست  ** که دو چشمم کور و تاریک به دست  10
  • To blame the Sun of the world is to blame one's self, for (it implies), “My eyes are blind and dark and bad.”

  • تو ببخشا بر کسی کاندر جهان  ** شد حسود آفتاب کامران 
  • Do thou pity any one in the world who has become envious of the fortunate Sun.

  • تو اندش پوشید هیچ از دیده‌ها  ** وز طراوت دادن پوسیده‌ها 
  • Can he ever mask it (the Sun) from (men's) eyes and (prevent it) from giving freshness to things rotten?

  • یا ز نور بی‌حدش توانند کاست  ** یا به دفع جاه او توانند خاست 
  • Or can they diminish its infinite light or rise in resistance to its power?

  • هر کسی کو حاسد کیهان بود  ** آن حسد خود مرگ جاویدان بود 
  • Whosoever is envious of (him who is) the World—verily, that envy is everlasting death.

  • قدر تو بگذشت از درک عقول  ** عقل اندر شرح تو شد بوالفضول  15
  • Thy dignity hath transcended intellectual apprehension: in describing thee the intellect has become an idle fool.

  • گر چه عاجز آمد این عقل از بیان  ** عاجزانه جنبشی باید در آن 
  • (Yet), although this intellect is too weak to declare (what thou art), one must weakly make a movement (attempt) in that (direction).

  • ان شیا کله لا یدرک  ** اعلموا ان کله لا یترک 
  • Know that when the whole of a thing is unattainable the whole of it is not (therefore to be) relinquished.

  • گر نتانی خورد طوفان سحاب  ** کی توان کردن بترک خورد آب 
  • If you cannot drink (all) the flood-rain of the clouds, (yet) how can you give up water-drinking?

  • راز را گر می‌نیاری در میان  ** درکها را تازه کن از قشر آن 
  • If thou wilt not communicate the mystery, (at least) refresh (our) apprehensions with the husk thereof.

  • نطقها نسبت به تو قشرست لیک  ** پیش دیگر فهمها مغزست نیک  20
  • (My) spoken words are (only) a husk in relation to thee, but they are a good kernel for other understandings.

  • آسمان نسبت به عرش آمد فرود  ** ورنه بس عالیست سوی خاک‌تود 
  • The sky is low in relation to the empyrean; else, in respect of the earth-mound, it is exceedingly high.

  • من بگویم وصف تو تا ره برند  ** پیش از آن کز فوت آن حسرت خورند 
  • I will tell thy description in order that they (my hearers) may take their way (towards thee) ere they grieve at the loss of that (opportunity).

  • نور حقی و به حق جذاب جان  ** خلق در ظلمات وهم‌اند و گمان 
  • Thou art the Light of God and a mighty drawer of the soul to God. His creatures are in the darkness of vain imagination and opinion.

  • شرط تعظیمست تا این نور خوش  ** گردد این بی‌دیدگان را سرمه‌کش 
  • Reverence is the necessary condition for this goodly Light to bestow a salve on these sightless ones.

  • نور یابد مستعد تیزگوش  ** کو نباشد عاشق ظلمت چو موش  25
  • The ready sharp-eared man gains the Light—he who is not in love with darkness like a mouse.