English    Türkçe    فارسی   

5
1083-1107

  • بند گوش او شده هم هوش او  ** هوش با حق دار ای مدهوش او 
  • His (self-)consciousness has become the plug of his (inward) ear: keep thy consciousness (directed) towards God (alone), O thou who art bewildered in Him.

  • در تفسیر قول مصطفی علیه‌السلام من جعل الهموم هما واحدا کفاه الله سائر همومه و من تفرقت به الهموم لا یبالی الله فی ای واد اهلکه 
  • Commentary on the saying of Mustafá (Mohammed), on whom be peace, “Whosoever shall make his cares one care, God will relieve him of all his cares; and whosoever is distracted by his cares, God will not care in what valley He destroys him.”

  • هوش را توزیع کردی بر جهات  ** می‌نیرزد تره‌ای آن ترهات 
  • Thou hast distributed thy consciousness in (all) directions: those vanities are not worth a cress.

  • آب هش را می‌کشد هر بیخ خار  ** آب هوشت چون رسد سوی ثمار  1085
  • Every thorn-root draws the water of thy consciousness (towards itself): how should the water of thy consciousness reach the fruit?

  • هین بزن آن شاخ بد را خو کنش  ** آب ده این شاخ خوش را نو کنش 
  • Hark, smite that evil bough, lop it off: water this goodly bough, refresh it.

  • هر دو سبزند این زمان آخر نگر  ** کین شود باطل از آن روید ثمر 
  • Both are green at this (present) time, (but) look to the end (and see) that this one will come to naught, (while) fruit will grow from that one.

  • آب باغ این را حلال آن را حرام  ** فرق را آخر ببینی والسلام 
  • To this one the water in the orchard is lawful, to that one (it is) unlawful. In the end thou wilt see the difference, and (so) farewell.

  • عدل چه بود آب ده اشجار را  ** ظلم چه بود آب دادن خار را 
  • What is justice? Giving water to trees. What is injustice? To give water to thorns.

  • عدل وضع نعمتی در موضعش  ** نه بهر بیخی که باشد آبکش  1090
  • Justice is (consists in) bestowing a bounty in its proper place, not on every root that will absorb water.

  • ظلم چه بود وضع در ناموضعی  ** که نباشد جز بلا را منبعی 
  • What is injustice? To bestow (it) in an improper place that can only be a source of calamity.

  • نعمت حق را به جان و عقل ده  ** نه به طبع پر زحیر پر گره 
  • Bestow the bounty of God on the spirit and reason, not on the (carnal) nature full of disease and complications.

  • بار کن بیگار غم را بر تنت  ** بر دل و جان کم نه آن جان کندنت 
  • Load the conflict of (worldly) cares upon thy body: do not lay thy anxiety upon the heart and spirit.

  • بر سر عیسی نهاده تنگ بار  ** خر سکیزه می‌زند در مرغزار 
  • The pack is laid upon the head of Jesus, (while) the ass is frisking in the meadow.

  • سرمه را در گوش کردن شرط نیست  ** کار دل را جستن از تن شرط نیست  1095
  • ’Tis not right to put collyrium in the ear: ’tis not right to demand from the body the work of the heart (spirit).

  • گر دلی رو ناز کن خواری مکش  ** ور تنی شکر منوش و زهر چش 
  • If thou art a (devotee of the) heart, go, scorn (the world), do not suffer contumely (from it); and if thou art a (devotee of the) body, do not eat sugar but taste poison.

  • زهر تن را نافعست و قند بد  ** تن همان بهتر که باشد بی‌مدد 
  • Poison is beneficial to the body, and sugar noxious: ’tis better that the body should be deprived of supplies.

  • هیزم دوزخ تنست و کم کنش  ** ور بروید هیزمی رو بر کنش 
  • The body is fuel for Hell, do thou weaken it; and if it produce a (new) growth of fuel, go, destroy it.

  • ورنه حمال حطب باشی حطب  ** در دو عالم هم‌چو جفت بولهب 
  • Else, O (thou who art) firewood, thou wilt be a carrier of firewood in both worlds, like the wife of Bú Lahab.

  • از حطب بشناس شاخ سدره را  ** گرچه هر دو سبز باشند ای فتی  1100
  • Know (discriminate) the bough of the Sidra from the firewood, though both are green, O youth.

  • اصل آن شاخست هفتم آسمان  ** اصل این شاخست از نار و دخان 
  • The origin of that bough is the Seventh Heaven, the origin of this bough is from fire and smoke.

  • هست مانندا به صورت پیش حس  ** که غلط‌بینست چشم و کیش حس 
  • To sense-perception they are similar in appearance, for the eye and habit of sense-perception is seeing falsely;

  • هست آن پیدا به پیش چشم دل  ** جهد کن سوی دل آ جهد المقل 
  • (But) that (difference) is manifest to the eye of the heart (spirit): exert thyself, advance towards the heart (spirit) with the exertion of one whose means are small.

  • ور نداری پا بجنبان خویش را  ** تا ببینی هر کم و هر بیش را 
  • And if thou hast no foot (means), (yet) bestir thyself that thou mayst behold every less and more.

  • در معنی این بیت «گر راه روی راه برت بگشایند ور نیست شوی بهستیت بگرایند» 
  • On the meaning of this verse: “If thou fare on the Way, the Way will be revealed to thee; and if thou become nonexistent, (real) existence will be conferred on thee.”

  • گر زلیخا بست درها هر طرف  ** یافت یوسف هم ز جنبش منصرف  1105
  • Though Zalíkhá shut the doors on every side, still Joseph gained return (to safety) by bestirring himself.

  • باز شد قفل و در و شد ره پدید  ** چون توکل کرد یوسف برجهید 
  • Lock and door opened, and the way (out) appeared: when Joseph put trust in God, he escaped.

  • گر چه رخنه نیست عالم را پدید  ** خیره یوسف‌وار می‌باید دوید 
  • Though the world hath no visible crevice (means of exit), (yet) one must run (to and fro) recklessly, like Joseph,