English    Türkçe    فارسی   

5
1149-1173

  • بلک از چفسیدگی در خان و مان  ** تلخشان آید شنیدن این بیان 
  • Nay, but on account of their sticking to house and goods ’tis bitter (hateful) to them to hear this exposition (given by the prophets).

  • خرقه‌ای بر ریش خر چفسید سخت  ** چونک خواهی بر کنی زو لخت لخت  1150
  • (Suppose) a rag is stuck fast upon the donkey's sore: when you wish to tear it off, bit by bit,

  • جفته اندازد یقین آن خر ز درد  ** حبذا آن کس کزو پرهیز کرد 
  • The donkey, because of the pain (inflicted on him), will certainly kick: happy the man who abstained from (touching) him!—

  • خاصه پنجه ریش و هر جا خرقه‌ای  ** بر سرش چفسیده در نم غرقه‌ای 
  • Especially (when there are) fifty sores, and a soaked rag stuck on the top of them in every case.

  • خان و مان چون خرقه و این حرص‌ریش  ** حرص هر که بیش باشد ریش بیش 
  • House and goods are like the rag, and this greed (of thine) is the sore: the greater the greed, the greater the sore.

  • خان و مان چغد ویرانست و بس  ** نشنود اوصاف بغداد و طبس 
  • The wilderness alone is the house and goods of the owl: he (the owl) will not listen to descriptions of Baghdád and Tabas.

  • گر بیاید باز سلطانی ز راه  ** صد خبر آرد بدین چغدان ز شاه  1155
  • If a royal falcon come from the road and bring to these owls a hundred reports of the King,

  • شرح دارالملک و باغستان و جو  ** پس برو افسوس دارد صد عدو 
  • (With) a full account of the imperial city and the orchards and the rivers—then a hundred enemies will jeer at him,

  • که چه باز آورد افسانه‌ی کهن  ** کز گزاف و لاف می‌بافد سخن 
  • Saying, ‘What has the falcon brought? An old story. He is weaving words of vanity and idle brag.’

  • کهنه ایشانند و پوسیده‌ی ابد  ** ورنه آن دم کهنه را نو می‌کند 
  • (’Tis) they (that) are old and rotten unto everlasting; otherwise (they would know that) that breath (of prophetic inspiration) makes the old new.

  • مردگان کهنه را جان می‌دهد  ** تاج عقل و نور ایمان می‌دهد 
  • It gives life to the old dead (spirits): it gives the crown of reason and the light of faith.

  • دل مدزد از دلربای روح‌بخش  ** که سوارت می‌کند بر پشت رخش  1160
  • Do not steal thy heart away from the spirit-bestowing heart-ravisher, for he will mount thee on the back of Rakhsh.

  • سر مدزد از سر فراز تاج‌ده  ** کو ز پای دل گشاید صد گره 
  • Do not steal thy head away from the crown-giving one whose head is exalted, for he will untie a hundred knots from the foot of thy heart.

  • با کی گویم در همه ده زنده کو  ** سوی آب زندگی پوینده کو 
  • Whom shall I tell? Where in the village is any (spiritually) living one? Where is any one that runs towards the Water of Life?

  • تو به یک خواری گریزانی ز عشق  ** تو به جز نامی چه می‌دانی ز عشق 
  • Thou art fleeing from Love because of a single humiliation: what dost thou know of Love except the name?

  • عشق را صد ناز و استکبار هست  ** عشق با صد ناز می‌آید به دست 
  • Love hath a hundred disdains and prides: Love is gained by means of a hundred blandishments.

  • عشق چون وافیست وافی می‌خرد  ** در حریف بی‌وفا می‌ننگرد  1165
  • Since Love is loyal, it purchases (desires) him that is loyal: it does not look at a disloyal comrade.

  • چون درختست آدمی و بیخ عهد  ** بیخ را تیمار می‌باید به جهد 
  • Man resembles a tree, and the root is the covenant (with God): the root must be cherished with all one's might.

  • عهد فاسد بیخ پوسیده بود  ** وز ثمار و لطف ببریده بود 
  • A corrupt (infirm) covenant is a rotten root and is cut off (deprived) of fruit and grace.

  • شاخ و برگ نخل گر چه سبز بود  ** با فساد بیخ سبزی نیست سود 
  • Although the boughs and leaves of the date-palm are green, greenness is no benefit (when conjoined) with corruption of the root;

  • ور ندارد برگ سبز و بیخ هست  ** عاقبت بیرون کند صد برگ دست 
  • And if it (the bough) have no green leaves, while it hath a (good) root, at the last a hundred leaves will put forth their hands.

  • تو مشو غره به علمش عهد جو  ** علم چون قشرست و عهدش مغز او  1170
  • Be not duped by his (the learned man's) knowledge; seek (to know whether he keeps) the covenant: knowledge is like a husk, and his covenant is its kernel.

  • در بیان آنک مرد بدکار چون متمکن شود در بدکاری و اثر دولت نیکوکاران ببیند شیطان شود و مانع خیر گردد از حسد هم‌چون شیطان کی خرمن سوخته همه را خرمن سوخته خواهد ارایت الذی ینهی عبدا اذا صلی 
  • Explaining that when the evil-doer becomes settled in evil-doing and sees the effect of the (spiritual) fortune of the doers of righteousness, he from envy becomes a devil and preventer of good, like Satan; for he whose stack is burnt desires that all (others) should have their stacks burnt: ‘hast thou seen him who forbids a servant (of God) when he performs the (ritual) prayer?’

  • وافیان را چون ببینی کرده سود  ** تو چو شیطانی شوی آنجا حسود 
  • When you see that the loyal have profited, thereat you become envious, like a devil.

  • هرکرا باشد مزاج و طبع سست  ** او نخواهد هیچ کس را تن‌درست 
  • Whenever a man's temperament and constitution is feeble, he does not wish any one to be sound in body.

  • گر نخواهی رشک ابلیسی بیا  ** از در دعوی به درگاه وفا 
  • If you dislike (to have) the jealousy of Iblís, come (away) from the door of pretension (and advance) to the portal of loyalty.