شرح دارالملک و باغستان و جو ** پس برو افسوس دارد صد عدو

که چه باز آورد افسانه‌ی کهن ** کز گزاف و لاف می‌بافد سخن

کهنه ایشانند و پوسیده‌ی ابد ** ورنه آن دم کهنه را نو می‌کند

مردگان کهنه را جان می‌دهد ** تاج عقل و نور ایمان می‌دهد

دل مدزد از دلربای روح‌بخش ** که سوارت می‌کند بر پشت رخش 1160

سر مدزد از سر فراز تاج‌ده ** کو ز پای دل گشاید صد گره

با کی گویم در همه ده زنده کو ** سوی آب زندگی پوینده کو

تو به یک خواری گریزانی ز عشق ** تو به جز نامی چه می‌دانی ز عشق

عشق را صد ناز و استکبار هست ** عشق با صد ناز می‌آید به دست

عشق چون وافیست وافی می‌خرد ** در حریف بی‌وفا می‌ننگرد 1165

چون درختست آدمی و بیخ عهد ** بیخ را تیمار می‌باید به جهد

عهد فاسد بیخ پوسیده بود ** وز ثمار و لطف ببریده بود

شاخ و برگ نخل گر چه سبز بود ** با فساد بیخ سبزی نیست سود

ور ندارد برگ سبز و بیخ هست ** عاقبت بیرون کند صد برگ دست

تو مشو غره به علمش عهد جو ** علم چون قشرست و عهدش مغز او 1170

در بیان آنک مرد بدکار چون متمکن شود در بدکاری و اثر دولت نیکوکاران ببیند شیطان شود و مانع خیر گردد از حسد هم‌چون شیطان کی خرمن سوخته همه را خرمن سوخته خواهد ارایت الذی ینهی عبدا اذا صلی

وافیان را چون ببینی کرده سود ** تو چو شیطانی شوی آنجا حسود

هرکرا باشد مزاج و طبع سست ** او نخواهد هیچ کس را تن‌درست

گر نخواهی رشک ابلیسی بیا ** از در دعوی به درگاه وفا

چون وفاات نیست باری دم مزن ** که سخن دعویست اغلب ما و من

این سخن در سینه دخل مغزهاست ** در خموشی مغز جان را صد نماست 1175

چون بیامد در زبان شد خرج مغز ** خرج کم کن تا بماند مغز نغز

مرد کم گوینده را فکرست زفت ** قشر گفتن چون فزون شد مغز رفت

پوست افزون بود لاغر بود مغز ** پوست لاغر شد چو کامل گشت و نغز

بنگر این هر سه ز خامی رسته را ** جوز را و لوز را و پسته را

هر که او عصیان کند شیطان شود ** که حسود دولت نیکان شود 1180