English    Türkçe    فارسی   

5
12-36

  • تو اندش پوشید هیچ از دیده‌ها  ** وز طراوت دادن پوسیده‌ها 
  • Can he ever mask it (the Sun) from (men's) eyes and (prevent it) from giving freshness to things rotten?

  • یا ز نور بی‌حدش توانند کاست  ** یا به دفع جاه او توانند خاست 
  • Or can they diminish its infinite light or rise in resistance to its power?

  • هر کسی کو حاسد کیهان بود  ** آن حسد خود مرگ جاویدان بود 
  • Whosoever is envious of (him who is) the World—verily, that envy is everlasting death.

  • قدر تو بگذشت از درک عقول  ** عقل اندر شرح تو شد بوالفضول  15
  • Thy dignity hath transcended intellectual apprehension: in describing thee the intellect has become an idle fool.

  • گر چه عاجز آمد این عقل از بیان  ** عاجزانه جنبشی باید در آن 
  • (Yet), although this intellect is too weak to declare (what thou art), one must weakly make a movement (attempt) in that (direction).

  • ان شیا کله لا یدرک  ** اعلموا ان کله لا یترک 
  • Know that when the whole of a thing is unattainable the whole of it is not (therefore to be) relinquished.

  • گر نتانی خورد طوفان سحاب  ** کی توان کردن بترک خورد آب 
  • If you cannot drink (all) the flood-rain of the clouds, (yet) how can you give up water-drinking?

  • راز را گر می‌نیاری در میان  ** درکها را تازه کن از قشر آن 
  • If thou wilt not communicate the mystery, (at least) refresh (our) apprehensions with the husk thereof.

  • نطقها نسبت به تو قشرست لیک  ** پیش دیگر فهمها مغزست نیک  20
  • (My) spoken words are (only) a husk in relation to thee, but they are a good kernel for other understandings.

  • آسمان نسبت به عرش آمد فرود  ** ورنه بس عالیست سوی خاک‌تود 
  • The sky is low in relation to the empyrean; else, in respect of the earth-mound, it is exceedingly high.

  • من بگویم وصف تو تا ره برند  ** پیش از آن کز فوت آن حسرت خورند 
  • I will tell thy description in order that they (my hearers) may take their way (towards thee) ere they grieve at the loss of that (opportunity).

  • نور حقی و به حق جذاب جان  ** خلق در ظلمات وهم‌اند و گمان 
  • Thou art the Light of God and a mighty drawer of the soul to God. His creatures are in the darkness of vain imagination and opinion.

  • شرط تعظیمست تا این نور خوش  ** گردد این بی‌دیدگان را سرمه‌کش 
  • Reverence is the necessary condition for this goodly Light to bestow a salve on these sightless ones.

  • نور یابد مستعد تیزگوش  ** کو نباشد عاشق ظلمت چو موش  25
  • The ready sharp-eared man gains the Light—he who is not in love with darkness like a mouse.

  • سست‌چشمانی که شب جولان کنند  ** کی طواف مشعله‌ی ایمان کنند 
  • The weak-eyed (bat-like) ones that go about at night, how shall they make a circuit round the Cresset of the Faith?

  • نکته‌های مشکل باریک شد  ** بند طبعی که ز دین تاریک شد 
  • Difficult subtle points of disputation are the chains of (hold in bondage) the nature that has become dark (blind) to the (true) Religion.

  • تا بر آراید هنر را تار و پود  ** چشم در خورشید نتواند گشود 
  • So long as he (such an one) decks out the warp and woof of (his own) cleverness, he cannot open his eyes to the Sun.

  • هم‌چو نخلی برنیارد شاخها  ** کرده موشانه زمین سوراخها 
  • He does not lift up branches (to the sky) like a date-palm: he has bored holes in the earth after the fashion of mice.

  • چار وصفست این بشر را دل‌فشار  ** چارمیخ عقل گشته این چهار  30
  • This humankind have four heart-oppressing qualities: these four have become the gibbet of Reason.

  • تفسیر خذ اربعة من الطیر فصرهن الیک 
  • Commenting on “Take four birds and turn them towards thee.”

  • تو خلیل وقتی ای خورشیدهش  ** این چهار اطیار ره‌زن را بکش 
  • O thou whose intelligence is (resplendent) as the Sun, thou art the Khalíl (Abraham) of the time: kill these four birds that infest the Way,

  • زانک هر مرغی ازینها زاغ‌وش  ** هست عقل عاقلان را دیده‌کش 
  • Because each of them, crow-like, is plucking the eye from the intellect of the intelligent.

  • چار وصف تن چو مرغان خلیل  ** بسمل ایشان دهد جان را سبیل 
  • The four bodily qualities resemble the birds of Khalíl: their slaughter makes way for the soul (to ascend).

  • ای خلیل اندر خلاص نیک و بد  ** سر ببرشان تا رهد پاها ز سد 
  • O Khalíl, in (accomplishing) the deliverance of good and bad (alike), cut off their heads that the feet (of the people) may escape from the barrier (which confines them).

  • کل توی و جملگان اجزای تو  ** بر گشا که هست پاشان پای تو  35
  • Thou art all, and they all are parts of thee: open (the prison), for their feet are thy feet.

  • از تو عالم روح زاری می‌شود  ** پشت صد لشکر سواری می‌شود 
  • By thee the (whole) world is made a place abounding in spirit: a single cavalier becomes the support of a hundred armies.