تا که ابغض لله آیی پیش حق ** تا نگیرد بر تو رشک عشق دق

تا که ابغض لله آیی پیش حق ** تا نگیرد بر تو رشک عشق دق 1240

تا نخوانی لا و الا الله را ** در نیابی منهج این راه را

داستان آن عاشق کی با معشوق خود برمی‌شمرد خدمتها و وفاهای خود را و شبهای دراز تتجافی جنوبهم عن المضاجع را و بی‌نوایی و جگر تشنگی روزهای دراز را و می‌گفت کی من جزین خدمت نمی‌دانم اگر خدمت دیگر هست مرا ارشاد کن کی هر چه فرمایی منقادم اگر در آتش رفتن است چون خلیل علیه‌السلام و اگر در دهان نهنگ دریا فتادنست چون یونس علیه‌السلام و اگر هفتاد بار کشته شدن است چون جرجیس علیه‌السلام و اگر از گریه نابینا شدن است چون شعیب علیه‌السلام و وفا و جانبازی انبیا را علیهم‌السلام شمار نیست و جواب گفتن معشوق او را

آن یکی عاشق به پیش یار خود ** می‌شمرد از خدمت و از کار خود

کز برای تو چنین کردم چنان ** تیرها خوردم درین رزم و سنان

مال رفت و زور رفت و نام رفت ** بر من از عشقت بسی ناکام رفت

هیچ صبحم خفته یا خندان نیافت ** هیچ شامم با سر و سامان نیافت 1245

آنچ او نوشیده بود از تلخ و درد ** او به تفصیلش یکایک می‌شمرد

نه از برای منتی بل می‌نمود ** بر درستی محبت صد شهود

عاقلان را یک اشارت بس بود ** عاشقان را تشنگی زان کی رود

می‌کند تکرار گفتن بی‌ملال ** کی ز اشارت بس کند حوت از زلال

صد سخن می‌گفت زان درد کهن ** در شکایت که نگفتم یک سخن 1250

آتشی بودش نمی‌دانست چیست ** لیک چون شمع از تف آن می‌گریست

گفت معشوق این همه کردی ولیک ** گوش بگشا پهن و اندر یاب نیک

کانچ اصل اصل عشقست و ولاست ** آن نکردی اینچ کردی فرعهاست

گفتش آن عاشق بگو که آن اصل چیست ** گفت اصلش مردنست ونیستیست

تو همه کردی نمردی زنده‌ای ** هین بمیر ار یار جان‌بازنده‌ای 1255

هم در آن دم شد دراز و جان بداد ** هم‌چو گل درباخت سر خندان و شاد

ماند آن خنده برو وقف ابد ** هم‌چو جان و عقل عارف بی‌کبد

نور مه‌آلوده کی گردد ابد ** گر زند آن نور بر هر نیک و بد

او ز جمله پاک وا گردد به ماه ** هم‌چو نور عقل و جان سوی اله

وصف پاکی وقف بر نور مه‌است ** تا بشش گر بر نجاسات ره‌است 1260

زان نجاسات ره و آلودگی ** نور را حاصل نگردد بدرگی

ارجعی بشنود نور آفتاب ** سوی اصل خویش باز آمد شتاب

نه ز گلحنها برو ننگی بماند ** نه ز گلشنها برو رنگی بماند

نور دیده و نوردیده بازگشت ** ماند در سودای او صحرا و دشت

یکی پرسید از عالمی عارفی کی اگر در نماز کسی بگرید به آواز و آه کند و نوحه کند نمازش باطل شود جواب گفت کی نام آن آب دیده است تا آن گرینده چه دیده است اگر شوق خدا دیده است و می‌گرید یا پشیمانی گناهی نمازش تباه نشود بلک کمال گیرد کی لا صلوة الا بحضور القلب و اگر او رنجوری تن یا فراق فرزند دیده است نمازش تباه شود کی اصل نماز ترک تن است و ترک فرزند ابراهیم‌وار کی فرزند را قربان می‌کرد از بهر تکمیل نماز و تن را به آتش نمرود می‌سپرد و امر آمد مصطفی را علیه‌السلام بدین خصال کی فاتبع ملة ابراهیم لقد کانت لکم اسوة حسنة فی‌ابراهیم