English    Türkçe    فارسی   

5
1392-1416

  • دانک این نفس بهیمی نر خرست  ** زیر او بودن از آن ننگین‌ترست 
  • Know that the male ass is this bestial soul: to be under it is more shameful than that (woman's behaviour).

  • در ره نفس ار بمیری در منی  ** تو حقیقت دان که مثل آن زنی 
  • If you die in egoism in the way of (for the sake of) the fleshly soul, know for certain that you are like that woman.

  • نفس ما را صورت خر بدهد او  ** زانک صورتها کند بر وفق خو 
  • He (God) will give our fleshly soul the form of an ass, because He makes the (outward) forms to be in accordance with the (inward) nature.

  • این بود اظهار سر در رستخیز  ** الله الله از تن چون خر گریز  1395
  • This is the manifestation of the secret at the Resurrection: by God, by God, flee from the ass-like body!

  • کافران را بیم کرد ایزد ز نار  ** کافران گفتند نار اولی ز عار 
  • God terrified (threatened) the unbelievers with the Fire: the unbelievers said, “Better the Fire than shame.”

  • گفت نی آن نار اصل عارهاست  ** هم‌چو این ناری که این زن را بکاست 
  • He said, “Nay, that Fire is the source of (all) shames”—like the fire (of lust) that destroyed this woman.

  • لقمه اندازه نخورد از حرص خود  ** در گلو بگرفت لقمه مرگ بد 
  • In her greed she ate immoderately: the mouthful of an infamous death stuck in her throat (and choked her).

  • لقمه اندازه خور ای مرد حریص  ** گرچه باشد لقمه حلوا و خبیص 
  • Eat (and drink) in moderation, O greedy man, though it be a mouthful of halwá or khabís.

  • حق تعالی داد میزان را زبان  ** هین ز قرآن سوره‌ی رحمن بخوان  1400
  • The high God hath given the balance a tongue (which you must regulate): hark, recite the Súratu’ l-Rahmán (the Chapter of the Merciful) in the Qur’án.

  • هین ز حرص خویش میزان را مهل  ** آز و حرص آمد ترا خصم مضل 
  • Beware, do not in your greed let the balance go: cupidity and greed are enemies that lead you to perdition.

  • حرص جوید کل بر آید او ز کل  ** حرص مپرست ای فجل ابن الفجل 
  • Greed craves all and loses all: do not serve greed, O ignoble son of the ignoble.

  • آن کنیزک می‌شد و می‌گفت آه  ** کردی ای خاتون تو استا را به راه 
  • The maid, whilst she went (on her errand), was saying (to herself), “Ah, mistress, thou hast sent away the expert.

  • کار بی‌استاد خواهی ساختن  ** جاهلانه جان بخواهی باختن 
  • Thou wilt set to work without the expert and wilt foolishly hazard thy life.

  • ای ز من دزدیده علمی ناتمام  ** ننگ آمد که بپرسی حال دام  1405
  • O thou who hast stolen from me an imperfect knowledge, thou wert ashamed to ask about the trap.”

  • هم بچیدی دانه مرغ از خرمنش  ** هم نیفتادی رسن در گردنش 
  • (If) the bird had picked the grain from its stack, the (trap-) cord would not have fallen on its neck (and made it captive).

  • دانه کمتر خور مکن چندین رفو  ** چون کلوا خواندی بخوان لا تسرفوا 
  • Eat less of the grain, do not patch (the body) so much (with food): after having recited eat ye, recite (also) do not exceed,

  • تا خوری دانه نیفتی تو به دام  ** این کند علم و قناعت والسلام 
  • So that you may eat the grain and (yet) not fall into the trap. Knowledge and contentment effect this. And (now) farewell.

  • نعمت از دنیا خورد عاقل نه غم  ** جاهلان محروم مانده در ندم 
  • The wise man gets happiness from the present life, not sorrow, (while) the ignorant are left in disappointment and regret.

  • چون در افتد در گلوشان حبل دام  ** دانه خوردن گشت بر جمله حرام  1410
  • When the trap-cord (of sensuality) falls on their throats, it becomes unlawful (forbidden) to them all to eat the grain.

  • مرغ اندر دام دانه کی خورد  ** دانه چون زهرست در دام ار چرد 
  • How should the bird in the trap eat (enjoy) the grain? The grain in the trap is like poison (to him), if he feed (on it).

  • مرغ غافل می‌خورد دانه ز دام  ** هم‌چو اندر دام دنیا این عوام 
  • (Only) the heedless bird will eat grain from the trap, as these common folk do in the trap of the present world.

  • باز مرغان خبیر هوشمند  ** کرده‌اند از دانه خود را خشک‌بند 
  • Again, the knowing and prudent birds have debarred themselves from the grain;

  • که اندرون دام دانه زهرباست  ** کور آن مرغی که در فخ دانه خواست 
  • For the grain in the trap is poisonous food: blind is the bird that desires the grain in the trap.

  • صاحب دام ابلهان را سر برید  ** وآن ظریفان را به مجلسها کشید  1415
  • The Owner of the trap cut off the heads of the foolish ones, and conducted the clever ones to the (exalted) assembly-places;

  • که از آنها گوشت می‌آید به کار  ** وز ظریفان بانگ و ناله‌ی زیر و زار 
  • For in the former (only) the flesh is serviceable, but in the clever ones (their) song and warble soft and low.