گر چه عاجز آمد این عقل از بیان ** عاجزانه جنبشی باید در آن

ان شیا کله لا یدرک ** اعلموا ان کله لا یترک

گر نتانی خورد طوفان سحاب ** کی توان کردن بترک خورد آب

راز را گر می‌نیاری در میان ** درکها را تازه کن از قشر آن

نطقها نسبت به تو قشرست لیک ** پیش دیگر فهمها مغزست نیک 20

آسمان نسبت به عرش آمد فرود ** ورنه بس عالیست سوی خاک‌تود

من بگویم وصف تو تا ره برند ** پیش از آن کز فوت آن حسرت خورند

نور حقی و به حق جذاب جان ** خلق در ظلمات وهم‌اند و گمان

شرط تعظیمست تا این نور خوش ** گردد این بی‌دیدگان را سرمه‌کش

نور یابد مستعد تیزگوش ** کو نباشد عاشق ظلمت چو موش 25

سست‌چشمانی که شب جولان کنند ** کی طواف مشعله‌ی ایمان کنند

نکته‌های مشکل باریک شد ** بند طبعی که ز دین تاریک شد

تا بر آراید هنر را تار و پود ** چشم در خورشید نتواند گشود

هم‌چو نخلی برنیارد شاخها ** کرده موشانه زمین سوراخها

چار وصفست این بشر را دل‌فشار ** چارمیخ عقل گشته این چهار 30

تفسیر خذ اربعة من الطیر فصرهن الیک

تو خلیل وقتی ای خورشیدهش ** این چهار اطیار ره‌زن را بکش

زانک هر مرغی ازینها زاغ‌وش ** هست عقل عاقلان را دیده‌کش

چار وصف تن چو مرغان خلیل ** بسمل ایشان دهد جان را سبیل

ای خلیل اندر خلاص نیک و بد ** سر ببرشان تا رهد پاها ز سد

کل توی و جملگان اجزای تو ** بر گشا که هست پاشان پای تو 35

از تو عالم روح زاری می‌شود ** پشت صد لشکر سواری می‌شود

زانک این تن شد مقام چار خو ** نامشان شد چار مرغ فتنه‌جو

خلق را گر زندگی خواهی ابد ** سر ببر زین چار مرغ شوم بد

بازشان زنده کن از نوعی دگر ** که نباشد بعد از آن زیشان ضرر

چار مرغ معنوی راه‌زن ** کرده‌اند اندر دل خلقان وطن 40