English    Türkçe    فارسی   

5
1715-1739

  • برج زندان را شکست ارکانیی  ** هیچ ازو رنجد دل زندانیی  1715
  • (If) an elemental spirit breaks the bastion of a prison, will the heart of any prisoner be angry with him?

  • کای دریغ این سنگ مرمر را شکست  ** تا روان و جان ما از حبس رست 
  • (Will they say?) “Alas, he has broken this marble stone, so that our spirits and souls have escaped from confinement.

  • آن رخام خوب و آن سنگ شریف  ** برج زندان را بهی بود و الیف 
  • The beautiful marble and the noble stone of the prison-bastion were pleasing and agreeable (to us).

  • چون شکستش تا که زندانی برست  ** دست او در جرم این باید شکست 
  • Why did he break them, so that the prisoners escaped? His hand must be broken (cut off) as a penalty for this (crime).”

  • هیچ زندانی نگوید این فشار  ** جز کسی کز حبس آرندش به دار 
  • No prisoner will talk such nonsense except that one who is brought from prison to the gallows.

  • تلخ کی باشد کسی را کش برند  ** از میان زهر ماران سوی قند  1720
  • How should it (death) be bitter to one whom they take from amidst snake-poison towards sugar?

  • جان مجرد گشته از غوغای تن  ** می‌پرد با پر دل بی‌پای تن 
  • The soul, freed from the turmoil of the body, is soaring on the wings of the heart (spirit) without bodily feet (means of movement),

  • هم‌چو زندانی چه که اندر شبان  ** خسپد و بیند به خواب او گلستان 
  • Like the prisoner in a dungeon who falls asleep at night and dreams of a rosegarden,

  • گوید ای یزدان مرا در تن مبر  ** تا درین گلشن کنم من کر و فر 
  • And says, “O God, do not bring me (back) to my body, (but let me alone) in order that I may walk as a prince in this garden.”

  • گویدش یزدان دعا شد مستجاب  ** وا مرو والله اعلم بالصواب 
  • God says to him, “Thy prayer is granted: go not back”—and God best knoweth the right course.

  • این چنین خوابی ببین چون خوش بود  ** مرگ نادیده به جنت در رود  1725
  • Consider how delightful is such a dream! Without having seen death, he (the dreamer) goes into Paradise.

  • هیچ او حسرت خورد بر انتباه  ** بر تن با سلسله در قعر چاه 
  • Does he feel any regret for (his former) wakefulness and for the body (which he has left) in chains at the bottom of the dungeon?

  • مومنی آخر در آ در صف رزم  ** که ترا بر آسمان بودست بزم 
  • (If) thou art a true believer, come now, enter the ranks of battle, for a feast has been (prepared) for thee in Heaven.

  • بر امید راه بالا کن قیام  ** هم‌چو شمعی پیش محراب ای غلام 
  • In the hope of journeying upwards, (arise and) take thy stand before the mihráb, (to pray and weep) like a candle, O youth!

  • اشک می‌بار و همی‌سوز از طلب  ** هم‌چو شمع سر بریده جمله شب 
  • Let thy tears fall like rain, and burn (be ardent) in search (aspiration) all night long, like the candle beheaded (by the flame).

  • لب فرو بند از طعام و از شراب  ** سوی خوان آسمانی کن شتاب  1730
  • Close thy lips against food and drink: hasten towards the Heavenly table.

  • دم به دم بر آسمان می‌دار امید  ** در هوای آسمان رقصان چو بید 
  • Continually keep thy hope (fixed) on Heaven, dancing (quivering) like the willow in desire for Heaven.

  • دم به دم از آسمان می‌آیدت  ** آب و آتش رزق می‌افزایدت 
  • Continually from Heaven (spiritual) water and fire will be coming to thee and increasing thy provision.

  • گر ترا آنجا برد نبود عجب  ** منگر اندر عجز و بنگر در طلب 
  • If it (thy aspiration) bear thee thither, ’tis no wonder: do not regard thy weakness, regard thy search (aspiration);

  • کین طلب در تو گروگان خداست  ** زانک هر طالب به مطلوبی سزاست 
  • For this search is God's pledge (deposited) within thee, because every seeker deserves something sought (by him).

  • جهد کن تا این طلب افزون شود  ** تا دلت زین چاه تن بیرون شود  1735
  • Strive that this search may increase, so that thy heart (spirit) may escape from this bodily dungeon.

  • خلق گوید مرد مسکین آن فلان  ** تو بگویی زنده‌ام ای غافلان 
  • People will say, “Poor so-and-so is dead,” (but) thou wilt say, “I am living, O ye heedless ones!

  • گر تن من هم‌چو تن‌ها خفته است  ** هشت جنت در دلم بشکفته است 
  • Though my body, like (other) bodies, is laid to rest, the Eight Paradises have blossomed in my heart.”

  • جان چو خفته در گل و نسرین بود  ** چه غمست ار تن در آن سرگین بود 
  • When the spirit is lying at rest amidst roses and eglantines, what does it matter if the body is (buried) in that dung?

  • جان خفته چه خبر دارد ز تن  ** کو به گلشن خفت یا در گولخن 
  • What should the spirit (thus) laid asleep know of the body, (or care) whether it (the body) is in a rose-garden or an ashpit?