English    Türkçe    فارسی   

5
1743-1767

  • وا رهی زین روزی ریزه‌ی کثیف  ** در فتی در لوت و در قوت شریف 
  • (If) you are delivered from this provision of gross scraps, you will fall to (eating) dainty viands and noble food.

  • گر هزاران رطل لوتش می‌خوری  ** می‌روی پاک و سبک هم‌چون پری 
  • (Even) if you are eating a hundred pounds' weight of His viands, you will depart pure and light as a peri;

  • که نه حبس باد و قولنجت کند  ** چارمیخ معده آهنجت کند  1745
  • For they will not make you a prisoner of (incapacitated by) wind and dysentery and crucify you with gripes.

  • گر خوری کم گرسنه مانی چو زاغ  ** ور خوری پر گیرد آروغت دماغ 
  • (In the case of material food) if you eat (too) little, you will remain hungry like the crow; and if you eat your fill, you will suffer from eructation.

  • کم خوری خوی بد و خشکی و دق  ** پر خوری شد تخمه را تن مستحق 
  • If you eat (too) little, (the result will be) ill-temper and anaemia and consumption; if you eat your fill, your body will incur (the penalty of) indigestion.

  • از طعام الله و قوت خوش‌گوار  ** بر چنان دریا چو کشتی شو سوار 
  • Through (partaking of) the Food of God and the easily digested (delicious) nutriment, ride like a ship on such a (spiritual) ocean.

  • باش در روزه شکیبا و مصر  ** دم به دم قوت خدا را منتظر 
  • Be patient and persistent in fasting: (be) always expecting the Food of God;

  • که آن خدای خوب‌کار بردبار  ** هدیه‌ها را می‌دهد در انتظار  1750
  • For God, who acts with goodness and is long-suffering, bestows (His) gifts (on them that are) in expectation.

  • انتظار نان ندارد مرد سیر  ** که سبک آید وظیفه یا که دیر 
  • The full-fed man does not wait expectantly for bread, (wondering) whether his allowance will come soon or late;

  • بی‌نوا هر دم همی گوید که کو  ** در مجاعت منتظر در جست و جو 
  • (But) the foodless man is always asking, “Where (is it)?” and expecting it hungrily and seeking and searching (for it).

  • چون نباشی منتظر ناید به تو  ** آن نواله‌ی دولت هفتاد تو 
  • Unless you are expectant, that bounty of manifold felicity will not come to you.

  • ای پدر الانتظار الانتظار  ** از برای خوان بالا مردوار 
  • (Practise) expectation, O father, expectation, like a (true) man, for the sake of the dishes from above.

  • هر گرسنه عاقبت قوتی بیافت  ** آفتاب دولتی بر وی بتافت  1755
  • Every hungry man obtained some food at last: the sun of (spiritual) fortune shone upon him.

  • ضیف با همت چو ز آشی کم خورد  ** صاحب خوان آش بهتر آورد 
  • When a magnanimous guest will not eat some (inferior) food, the host brings better food,

  • جز که صاحب خوان درویشی لیم  ** ظن بد کم بر به رزاق کریم 
  • Unless he be a poor host and a mean one. Do not think (so) ill of the generous Provider!

  • سر برآور هم‌چو کوهی ای سند  ** تا نخستین نور خور بر تو زند 
  • Lift up your head like a mountain, O man of authority, in order that the first rays of the Sun may strike upon you;

  • که آن سر کوه بلند مستقر  ** هست خورشید سحر را منتظر 
  • For the lofty firm-based mountain-peak is expecting the sun of dawn.

  • جواب آن مغفل کی گفته است کی خوش بودی این جهان اگر مرگ نبودی وخوش بودی ملک دنیا اگر زوالش نبودی و علی هذه الوتیرة من الفشارات 
  • Reply to the simpleton who has said that this world would be delightful if there were no death and that the possessions of the present life would be delightful if they were not fleeting, and (has uttered) other absurdities in the same style.

  • آن یکی می‌گفت خوش بودی جهان  ** گر نبودی پای مرگ اندر میان  1760
  • A certain man was saying, “The world would be delightful, were it not for the intervention of death.”

  • آن دگر گفت ار نبودی مرگ هیچ  ** که نیرزیدی جهان پیچ‌پیچ 
  • The other said, “If there were no death, the tangled world would not be worth a straw.

  • خرمنی بودی به دشت افراشته  ** مهمل و ناکوفته بگذاشته 
  • It would be (like) a stack heaped up in the field and neglected and left unthreshed.

  • مرگ را تو زندگی پنداشتی  ** تخم را در شوره خاکی کاشتی 
  • You have supposed (what is really) death to be life: you have sown your seed in a barren soil.

  • عقل کاذب هست خود معکوس‌بین  ** زندگی را مرگ بیند ای غبین 
  • The false (discursive) reason, indeed, sees the reverse (of the truth): it sees life as death, O man of weak judgement.”

  • ای خدا بنمای تو هر چیز را  ** آنچنان که هست در خدعه‌سرا  1765
  • Do Thou, O God, show (unto us) everything as it really is in this house of illusion.

  • هیچ مرده نیست پر حسرت ز مرگ  ** حسرتش آنست کش کم بود برگ 
  • None that has died is filled with grief on account of death; his grief is caused by having too little provision (for the life hereafter);

  • ورنه از چاهی به صحرا اوفتاد  ** در میان دولت و عیش و گشاد 
  • Otherwise (he would not grieve, for) he has come from a dungeon into the open country amidst fortune and pleasure and delight;