روبهک خورد آن جگربند و دلش ** آن زمان چون فرصتی شد حاصلش

شیر چون وا گشت از چشمه به خور ** جست در خر دل نه دل بد نه جگر

گفت روبه را جگر کو دل چه شد ** که نباشد جانور را زین دو بد

گفت گر بودی ورا دل یا جگر ** کی بدینجا آمدی بار دگر 2875

آن قیامت دیده بود و رستخیز ** وآن ز کوه افتادن و هول و گریز

گر جگر بودی ورا یا دل بدی ** بار دیگر کی بر تو آمدی

چون نباشد نور دل دل نیست آن ** چون نباشد روح جز گل نیست آن

آن زجاجی کو ندارد نور جان ** بول و قاروره‌ست قندیلش مخوان

نور مصباحست داد ذوالجلال ** صنعت خلقست آن شیشه و سفال 2880

لاجرم در ظرف باشد اعتداد ** در لهبها نبود الا اتحاد

نور شش قندیل چون آمیختند ** نیست اندر نورشان اعداد و چند

آن جهود از ظرفها مشرک شده‌ست ** نور دید آن مومن و مدرک شده‌ست

چون نظر بر ظرف افتد روح را ** پس دو بیند شیث را و نوح را

جو که آبش هست جو خود آن بود ** آدمی آنست کو را جان بود 2885

این نه مردانند اینها صورتند ** مرده‌ی نانند و کشته‌ی شهوتند

حکایت آن راهب که روز با چراغ می‌گشت در میان بازار از سر حالتی کی او را بود

آن یکی با شمع برمی‌گشت روز ** گرد بازاری دلش پر عشق و سوز

بوالفضولی گفت او را کای فلان ** هین چه می‌جویی به سوی هر دکان

هین چه می‌گردی تو جویان با چراغ ** در میان روز روشن چیست لاغ

گفت می‌جویم به هر سو آدمی ** که بود حی از حیات آن دمی 2890

هست مردی گفت این بازار پر ** مردمانند آخر ای دانای حر

گفت خواهم مرد بر جاده‌ی دو ره ** در ره خشم و به هنگام شره

وقت خشم و وقت شهوت مرد کو ** طالب مردی دوانم کو به کو

کو درین دو حال مردی در جهان ** تا فدای او کنم امروز جان

گفت نادر چیز می‌جویی ولیک ** غافل از حکم و قضایی بین تو نیک 2895

ناظر فرعی ز اصلی بی‌خبر ** فرع ماییم اصل احکام قدر