English    Türkçe    فارسی   

5
2892-2916

  • گفت خواهم مرد بر جاده‌ی دو ره  ** در ره خشم و به هنگام شره 
  • He answered, “I want (one who is) a man on the two-wayed road—in the way of anger and at the time of desire.

  • وقت خشم و وقت شهوت مرد کو  ** طالب مردی دوانم کو به کو 
  • Where is (one who is) a man at the moment of anger and at the moment of appetite? In search of (such) a man I am running from street to street.

  • کو درین دو حال مردی در جهان  ** تا فدای او کنم امروز جان 
  • Where in the world is (one who is) a man on these two occasions, that I may devote my life to him to-day?”

  • گفت نادر چیز می‌جویی ولیک  ** غافل از حکم و قضایی بین تو نیک  2895
  • “You are seeking a rare thing,” said he; “but you take no heed of the (Divine) ordinance and destiny. Consider well!

  • ناظر فرعی ز اصلی بی‌خبر  ** فرع ماییم اصل احکام قدر 
  • You regard (only) the branch, you are unaware of the root: we are the branch, the ordinances of the (Divine) decree are the root.”

  • چرخ گردان را قضا گمره کند  ** صدعطارد را قضا ابله کند 
  • The (Divine) destiny causes the rolling sphere (of heaven) to lose its way; the (Divine) destiny makes a hundred Mercuries to be ignorant;

  • تنگ گرداند جهان چاره را  ** آب گرداند حدید و خاره را 
  • It makes the world of (our) contrivance to be straitened; it makes iron and hard rock to be (unresisting as) water.

  • ای قراری داده ره را گام گام  ** خام خامی خام خامی خام خام 
  • O thou who hast resolved upon the way (thou wilt go), step by step, thou art the rawest of the raw, the rawest of the raw, the rawest of the raw.

  • چون بدیدی گردش سنگ آسیا  ** آب جو را هم ببین آخر بیا  2900
  • Since thou hast seen the revolution of the millstone, come now, see also the water of the river.

  • خاک را دیدی برآمد در هوا  ** در میان خاک بنگر باد را 
  • Thou hast seen the dust rise into the air: amidst the dust see the wind.

  • دیگهای فکر می‌بینی به جوش  ** اندر آتش هم نظر می‌کن به هوش 
  • Thou seest the kettles of thought boiling: look with intelligence on the fire too.

  • گفت حق ایوب را در مکرمت  ** من بهر موییت صبری دادمت 
  • God said to Job, “I have graciously bestowed a (gift of) patience upon every hair of thee.

  • هین به صبر خود مکن چندین نظر  ** صبر دیدی صبر دادن را نگر 
  • Hark, do not pay so much regard to thy patience: thou hast seen (thy) patience, (now) look at (My) giving (thee) patience.”

  • چند بینی گردش دولاب را  ** سر برون کن هم ببین تیز آب را  2905
  • How long wilt thou behold the revolution of the water-wheel? Put forth thy head and behold the rapid water (that turns it).

  • تو همی‌گویی که می‌بینم ولیک  ** دید آن را بس علامتهاست نیک 
  • Thou wilt say, “I am beholding it”; but there are many good signs of (really) beholding it.

  • گردش کف را چو دیدی مختصر  ** حیرتت باید به دریا در نگر 
  • When thou hast taken a summary view of the circling movement of the foam, look upon the Sea if thou wantest (to feel) bewilderment.

  • آنک کف را دید سر گویان بود  ** وانک دریا دید او حیران بود 
  • He that regards the foam tells of the mystery, while he that regards the Sea is bewildered.

  • آنک کف را دید نیتها کند  ** وانک دریا دید دل دریا کند 
  • He that regards the foam forms intentions, while he that regards the Sea makes his heart (one with) the Sea.

  • آنک کفها دید باشد در شمار  ** و آنک دریا دید شد بی‌اختیار  2910
  • He that regards the foam-flakes is (engaged) in reckoning (and calculation), while he that regards the Sea is without (conscious) volition.

  • آنک او کف دید در گردش بود  ** وانک دریا دید او بی‌غش بود 
  • He that regards the foam is in (continual) movement, while he that regards the Sea is devoid of hypocrisy.

  • دعوت کردن مسلمان مغ را 
  • How a Moslem called a Magian (to accept Islam).

  • مر مغی را گفت مردی کای فلان  ** هین مسلمان شو بباش از مومنان 
  • A certain man said to a Magian, “O such-and-such, hark, become a Moslem, be one of the true believers!”

  • گفت اگر خواهد خدا مومن شوم  ** ور فزاید فضل هم موقن شوم 
  • He replied, “If God will, I shall become a true believer; and if He increase His grace, I shall become possessed of intuitive faith.”

  • گفت می‌خواهد خدا ایمان تو  ** تا رهد از دست دوزخ جان تو 
  • He (the Moslem) said, “God wills thy true belief, in order that thy spirit may be delivered from the hand (power) of Hell;

  • لیک نفس نحس و آن شیطان زشت  ** می‌کشندت سوی کفران و کنشت  2915
  • But thy ill-omened carnal soul and the wicked Devil are dragging thee towards infidelity and the fire-temple.”

  • گفت ای منصف چو ایشان غالب‌اند  ** یار او باشم که باشد زورمند 
  • He replied, “O reasonable man, since they are predominant I shall (necessarily) be on the side of the stronger.