English    Türkçe    فارسی   

5
3344-3368

  • هر که محجوبست او خود کودکست  ** مرد آن باشد که بیرون از شکست 
  • Whoever is veiled (from God) is really a child: the man is he who is beyond (all) uncertainty.

  • گر بریش و خایه مردستی کسی  ** هر بزی را ریش و مو باشد بسی  3345
  • Siquis barba et testiculis vir esset, every he-goat has a beard and plenty of hair.” [If someone were (defined as) a man by a beard and testicles, every he-goat has a beard and plenty of hair.”]

  • پیشوای بد بود آن بز شتاب  ** می‌برد اصحاب را پیش قصاب 
  • That goat is a bad leader: he is taking his followers quickly along to the butcher.

  • ریش شانه کرده که من سابقم  ** سابقی لیکن به سوی مرگ و غم 
  • He has combed his beard, saying, “I am the foremost.” (Yes); thou art the foremost, but in the direction of death and anguish.

  • هین روش بگزین و ترک ریش کن  ** ترک این ما و من و تشویش کن 
  • Hark, adopt (as thy vocation) travelling (on the Way of righteousness) and abandon thy beard: abandon this egoism and troubled thought,

  • تا شوی چون بوی گل با عاشقان  ** پیشوا و رهنمای گلستان 
  • That thou mayst become like the scent of the rose to (God's) lovers (and mayst be) their leader and guide to the Rose-garden.

  • کیست بوی گل دم عقل و خرد  ** خوش قلاووز ره ملک ابد  3350
  • Who (what) is the scent of the rose? The breath (voice) of reason and intelligence (which is) a sweet guide on the way to the Kingdom Everlasting.

  • فرمودن شاه به ایاز بار دگر کی شرح چارق و پوستین آشکارا بگو تا خواجه تاشانت از آن اشارت پند گیرد کی الدین النصیحة و موعظه یابند 
  • How the King (Mahmúd) once more commanded Ayáz, saying, "Give a clear explanation concerning thy rustic shoon and sheepskin jacket in order that thy fellow-servants may be admonished by that indication, for (the Prophet has said), ‘Religion consists in (giving) sincere counsel.’"

  • سر چارق را بیان کن ای ایاز  ** پیش چارق چیستت چندین نیاز 
  • “O Ayáz, declare the mystery of the rustic shoon and why in the presence of the shoon thou showest all this humility,

  • تا بنوشد سنقر و بک یا رقت  ** سر سر پوستین و چارقت 
  • So that thy (fellow-servants) Sunqur and Bakyáruq may hear the inmost secret of thy sheepskin jacket and rustic shoon.

  • ای ایاز از تو غلامی نور یافت  ** نورت از پستی سوی گردون شتافت 
  • O Ayáz, slavery hath gained lustre from thee: thy lustre hath sped from lowliness towards heaven.

  • حسرت آزادگان شد بندگی  ** بندگی را چون تو دادی زندگی 
  • Servitude has become an object of regret to the free, since thou hast given life (and splendour) to servitude.

  • مؤمن آن باشد که اندر جزر و مد  ** کافر از ایمان او حسرت خورد  3355
  • The true believer is he by whose true belief amidst the ebb and flow (of fortune) the infidel is made regretful.”

  • حکایت کافری کی گفتندش در عهد ابا یزید کی مسلمان شو و جواب گفتن او ایشان را 
  • Story of the infidel whom, in the time of Abá Yazíd (Báyazíd), they invited to become a Moslem; and how he answered them.

  • بود گبری در زمان بایزید  ** گفت او را یک مسلمان سعید 
  • There was a certain infidel in the time of Báyazíd: a blessed Moslem said to him,

  • که چه باشد گر تو اسلام آوری  ** تا بیابی صد نجات و سروری 
  • “How would it be if you profess Islam, so that you may gain a hundred salvations and sovereignties?”

  • گفت این ایمان اگر هست ای مرید  ** آنک دارد شیخ عالم بایزید 
  • He replied, “If this Faith (of thine), O disciple, is (the same as) that which is held by Báyazíd, the Shaykh (spiritual Director) of the world,

  • من ندارم طاقت آن تاب آن  ** که آن فزون آمد ز کوششهای جان 
  • I cannot endure the glowing heat thereof, which is too great for (all) the strivings of my soul (to attain unto it).

  • گرچه در ایمان و دین ناموقنم  ** لیک در ایمان او بس مؤمنم  3360
  • Although I feel no certainty as regards the Faith and Religion (of Islam), yet I believe mightily in his Faith.

  • دارم ایمان که آن ز جمله برترست  ** بس لطیف و با فروغ و با فرست 
  • I hold the faith that that (Faith of his) is higher than all (others): ’tis very beautiful, resplendent, and glorious.

  • مؤمن ایمان اویم در نهان  ** گرچه مهرم هست محکم بر دهان 
  • Inwardly I am a believer in his Faith, though a seal is set firmly on my mouth.

  • باز ایمان خود گر ایمان شماست  ** نه بدان میلستم و نه مشتهاست 
  • Again, if indeed the Faith (which thou wouldst have me embrace) is your Faith, I have no inclination or desire for it.

  • آنک صد میلش سوی ایمان بود  ** چون شما را دید آن فاتر شود 
  • He that feels a hundred inclinations to believe—that (inclination) languishes as soon as he sees you (Moslems),

  • زانک نامی بیند و معنیش نی  ** چون بیابان را مفازه گفتنی  3365
  • Because he sees a (mere) name and no meaning in it, like calling the desert mafáza (a safe place).

  • عشق او ز آورد ایمان بفسرد  ** چون به ایمان شما او بنگرد 
  • When he looks upon your Faith, his love is chilled (and shrinks) from professing it.”

  • حکایت آن مذن زشت آواز کی در کافرستان بانگ نماز داد و مرد کافری او را هدیه داد 
  • Story of the harsh-voiced muezzin who called (the Moslems) to prayer in the land of the infidels and to whom a certain infidel offered presents.

  • یک مذن داشت بس آواز بد  ** در میان کافرستان بانگ زد 
  • A certain muezzin had a very harsh voice: he called (the Moslems to prayer) in the land of the infidels.

  • چند گفتندش مگو بانگ نماز  ** که شود جنگ و عداوتها دراز 
  • They said to him several times, “Do not give the call to prayer, for (otherwise) fighting and acts of hostility (against us) will be prolonged.”