English    Türkçe    فارسی   

6
1080-1104

  • خوابها می‌دید جانم در شباب  ** که سلامم کرد قرص آفتاب  1080
  • In my youth my spirit used to dream that the orb of the sun salaamed to me,

  • از زمینم بر کشید او بر سما  ** همره او گشته بودم ز ارتقا 
  • And lifted me up from earth to heaven: by mounting (so) high I had become its fellow-traveller.

  • گفتم این ماخولیا بود و محال  ** هیچ گردد مستحیلی وصف حال 
  • I said (to myself), ‘This is an hallucination and absurd: how should absurdity ever become actuality?’

  • چون ترا دیدم بدیدم خویش را  ** آفرین آن آینه‌ی خوش کیش را 
  • When I beheld thee I beheld myself: blessings on that mirror goodly in its ways!

  • چون ترا دیدم محالم حال شد  ** جان من مستغرق اجلال شد 
  • When I beheld thee, the absurd became actual for me: my spirit was submerged in the Glory.

  • چون ترا دیدم خود ای روح البلاد  ** مهر این خورشید از چشمم فتاد  1085
  • When I beheld thee, O Spirit of the world, verily love for this (earthly) sun fell from mine eye.

  • گشت عالی‌همت از نو چشم من  ** جز به خواری نگردد اندر چمن 
  • By thee mine eye was endowed with lofty aspiration: it looks not on the (earthly) garden save with contempt.

  • نور جستم خود بدیدم نور نور  ** حور جستم خود بدیدم رشک حور 
  • I sought light: verily I beheld the Light of light. I sought the houri: verily (in thee) I beheld an object of envy to the houri.

  • یوسفی جستم لطیف و سیم تن  ** یوسفستانی بدیدم در تو من 
  • I sought a Joseph comely and with limbs (white as) silver: in thee I beheld an assembly of Josephs.

  • در پی جنت بدم در جست و جو  ** جنتی بنمود از هر جزو تو 
  • I was (engaged) in searching after Paradise: from every part of thee a Paradise appeared (to me).

  • هست این نسبت به من مدح و ثنا  ** هست این نسبت به تو قدح و هجا  1090
  • In relation to me this is praise and eulogy; in relation to thee this is vituperation and satire,

  • هم‌چو مدح مرد چوپان سلیم  ** مر خدا را پیش موسی کلیم 
  • Like the praise given to God by the simple shepherd in the presence of Moses the Kalím—

  • که بجویم اشپشت شیرت دهم  ** چارقت دوم من و پیشت نهم 
  • ‘I will seek out Thy lice, I will give Thee milk, I will stitch Thy shoon and lay them before Thee.’

  • قدح او را حق به مدحی برگرفت  ** گر تو هم رحمت کنی نبود شگفت 
  • God accepted his vituperation as an expression of praise: if thou also have mercy, ’twill be no marvel.

  • رحم فرما بر قصور فهمها  ** ای ورای عقلها و وهمها 
  • Have mercy upon the failure of (our) minds (to comprehend thee), O thou who art beyond (all) understandings and conceptions.”

  • ایها العشاق اقبالی جدید  ** از جهان کهنه‌ی نوگر رسید  1095
  • O lovers, new fortune has arrived from the old World that makes (all things) new,

  • زان جهان کو چاره‌ی بیچاره‌جوست  ** صد هزاران نادره دنیا دروست 
  • From the World that is seeking a remedy for them that have no remedy: hundreds of thousands of wonders of the (present) world are (contained) in it.

  • ابشروا یا قوم اذ جاء الفرج  ** افرحوا یا قوم قد زال الحرج 
  • Rejoice, O people, since the relief has come; be glad, O people: the distress is removed.

  • آفتابی رفت در کازه‌ی هلال  ** در تقاضا که ارحنا یا بلال 
  • A Sun went into the hut of the new-moon, making urgent demands and saying, “Refresh us, O Bilál!

  • زیر لب می‌گفتی از بیم عدو  ** کوری او بر مناره رو بگو 
  • From fear of the foe thou wert wont to speak under thy breath: (now), to his confusion, go up into the minaret and speak (aloud).”

  • می‌دمد در گوش هر غمگین بشیر  ** خیز ای مدبر ره اقبال گیر  1100
  • The announcer of glad news is shouting in the ear of every sorrowful one, “Arise, O unlucky man, and take the road to fortune.

  • ای درین حبس و درین گند و شپش  ** هین که تا کس نشنود رستی خمش 
  • O thou that art in this prison and amidst this stench and these lice, beware lest any one hear! Thou hast escaped (from prison): be silent!”

  • چون کنی خامش کنون ای یار من  ** کز بن هر مو بر آمد طبل‌زن 
  • How shouldst thou keep silence now, O my beloved, when a drummer has appeared from the root of every hair (in thy body)?

  • آن‌چنان کر شد عدو رشک‌خو  ** گوید این چندین دهل را بانگ کو 
  • The jealous foe has become so deaf (that) he says, “Where is the sound of all these drums?”

  • می‌زند بر روش ریحان که طریست  ** او ز کوری گوید این آسیب چیست 
  • The fresh sweet basil is touching his face, (but) in his blindness he says, “What is this annoyance?”