English    Türkçe    فارسی   

6
1576-1600

  • تو بدان بز مانی ای مجهول‌داد  ** که نژاد گرگ را او شیر داد 
  • O you from whom justice is unknown, you resemble the goat that gave her milk to the wolf-cub.”

  • جواب دادن قاضی صوفی را 
  • The Cadi’s reply to the Súfi.

  • گفت قاضی واجب آیدمان رضا  ** هر قفا و هر جفا کارد قضا 
  • The Cadi said, “It is our duty to acquiesce, whatever slap or cruelty the (Divine) destiny may bring to pass.

  • خوش‌دلم در باطن از حکم زبر  ** گرچه شد رویم ترش کالحق مر 
  • I am inwardly pleased with the decision (inscribed) in the (Heavenly) Scrolls, though my face has become sour—for Truth is bitter.

  • این دلم باغست و چشمم ابروش  ** ابر گرید باغ خندد شاد و خوش 
  • This heart of mine is an orchard, and my eye is like the cloud: (when) the cloud weeps the orchard laughs joyously and happily.

  • سال قحط از آفتاب خیره‌خند  ** باغها در مرگ و جان کندن رسند  1580
  • In a year of drought the orchards are reduced to death and agony by the sun laughing unconscionably.

  • ز امر حق وابکوا کثیرا خوانده‌ای  ** چون سر بریان چه خندان مانده‌ای 
  • You have read in God’s Commandment (the words) and weep ye much: why have you remained grinning like a roast (sheep’s) head?

  • روشنی خانه باشی هم‌چو شمع  ** گر فرو پاشی تو هم‌چون شمع دمع 
  • You will be the light of the house, like the candle, if like the candle you shed showers of tears.

  • آن ترش‌رویی مادر یا پدر  ** حافظ فرزند شد از هر ضرر 
  • The mother’s or father’s sourness of face preserves the child from every harm.

  • ذوق خنده دیده‌ای ای خیره‌خند  ** ذوق گریه بین که هست آن کان قند 
  • You have experienced the pleasure of laughing, O inordinate laugher: (now) experience the pleasure of weeping (and recognise) that it is a mine of sugar.

  • چون جهنم گریه آرد یاد آن  ** پس جهنم خوشتر آید از جنان  1585
  • Since thinking of Hell causes weeping, therefore Hell is better than Paradise.

  • خنده‌ها در گریه‌ها آمد کتیم  ** گنج در ویرانه‌ها جو ای سلیم 
  • In tears there are laughters concealed: seek treasure amidst ruins, O simple (sincere) man.

  • ذوق در غمهاست پی گم کرده‌اند  ** آب حیوان را به ظلمت برده‌اند 
  • Pleasure is (concealed) in pains: the track has been lost, the Water of Life has been taken away into the (Land of) Darkness.

  • بازگونه نعل در ره تا رباط  ** چشمها را چار کن در احتیاط 
  • On the way to the Caravanseray the shoes are upside down: make your (two) eyes to be (as) four in precaution (against being deceived).

  • چشمها را چار کن در اعتبار  ** یار کن با چشم خود دو چشم یار 
  • Make your (two) eyes to be (as) four in careful consideration: join to your own eye (eyes) the two eyes of the Friend.

  • امرهم شوری بخوان اندر صحف  ** یار را باش و مگوش از ناز اف  1590
  • Read in the pages (of the Qur’an) their affair is a matter for consultation: be (devoted) to the Friend and do not say to him disdainfully, ‘Fie!’

  • یار باشد راه را پشت و پناه  ** چونک نیکو بنگری یارست راه 
  • The Friend is the support and refuge on the Way: when you consider well; (you will see that) the Friend is the Way.

  • چونک در یاران رسی خامش نشین  ** اندر آن حلقه مکن خود را نگین 
  • When you come into a company of friends, sit silent: do not make yourself the bezel in that ring.

  • در نماز جمعه بنگر خوش به هوش  ** جمله جمعند و یک‌اندیشه و خموش 
  • At the Friday prayer-service look well and attentively: (you will see that) all are concentrated and possessed by a single thought and silent.

  • رختها را سوی خاموشی کشان  ** چون نشان جویی مکن خود را نشان 
  • Direct your course towards silence: when you seek the marks (of the Way), do not make yourself a mark (for attention).

  • گفت پیغامبر که در بحر هموم  ** در دلالت دان تو یاران را نجوم  1595
  • The Prophet said, ‘Know that amidst the sea of cares (my) Companions are (as) stars in respect of guidance.’

  • چشم در استارگان نه ره بجو  ** نطق تشویش نظر باشد مگو 
  • Fix your eye on the stars, seek the Way; speech is a cause of confusion to the sight: do not speak.

  • گر دو حرف صدق گویی ای فلان  ** گفت تیره در تبع گردد روان 
  • If you utter two true words, O such-and-such, the dark (false) speech will begin to flow in their train.

  • این نخواندی کالکلام ای مستهام  ** فی شجون حره جر الکلام 
  • Haven’t you read that (your) talk concerning (your) griefs, O frenzied (lover) is drawn along by the draw (ride) of talk?

  • هین مشو شارع در آن حرف رشد  ** که سخن زو مر سخن را می‌کشد 
  • Beware, do not begin (to speak) those right words, for words quickly draw (other) words (after them).

  • نیست در ضبطت چو بگشادی دهان  ** از پی صافی شود تیره روان  1600
  • When you have (once) opened your mouth, they are not in your control: the dark(falsehood) flows on the heels of the pure (truth).