که ای خداوند کریم و بردبار ** ده امانم زین دو شاخه‌ی اختیار

جذب یک راهه‌ی صراط المستقیم ** به ز دو راه تردد ای کریم

زین دو ره گرچه همه مقصد توی ** لیک خود جان کندن آمد این دوی 205

زین دو ره گرچه به جز تو عزم نیست ** لیک هرگز رزم هم‌چون بزم نیست

در نبی بشنو بیانش از خدا ** آیت اشفقن ان یحملنها

این تردد هست در دل چون وغا ** کین بود به یا که آن حال مرا

در تردد می‌زند بر همدگر ** خوف و اومید بهی در کر و فر

مناجات و پناه جستن به حق از فتنه‌ی اختیار و از فتنه‌ی اسباب اختیار کی سماوات و ارضین از اختیار و اسباب اختیار شکوهیدند و ترسیدند و خلقت آدمی مولع افتاد بر طلب اختیار و اسباب اختیار خویش چنانک بیمار باشد خود را اختیار کم بیند صحت خواهد کی سبب اختیارست تا اختیارش بیفزاید و منصب خواهد تا اختیارش بیفزاید و مهبط قهر حق در امم ماضیه فرط اختیار و اسباب اختیار بوده است هرگز فرعون بی‌نوا کس ندیده است

اولم این جزر و مد از تو رسید ** ورنه ساکن بود این بحر ای مجید 210

هم از آنجا کین تردد دادیم ** بی‌تردد کن مرا هم از کرم

ابتلاام می‌کنی آه الغیاث ** ای ذکور از ابتلاات چون اناث

تا بکی این ابتلا یا رب مکن ** مذهبی‌ام بخش و ده‌مذهب مکن

اشتری‌ام لاغری و پشت ریش ** ز اختیار هم‌چو پالان‌شکل خویش

این کژاوه گه شود این سو گران ** آن کژاوه گه شود آن سو کشان 215

بفکن از من حمل ناهموار را ** تا ببینم روضه‌ی ابرار را

هم‌چو آن اصحاب کهف از باغ جود ** می‌چرم ایقاظ نی بل هم رقود

خفته باشم بر یمین یا بر یسار ** برنگردم جز چو گو بی‌اختیار

هم به تقلیب تو تا ذات الیمین ** یا سوی ذات الشمال ای رب دین

صد هزاران سال بودم در مطار ** هم‌چو ذرات هوا بی‌اختیار 220

گر فراموشم شدست آن وقت و حال ** یادگارم هست در خواب ارتحال

می‌رهم زین چارمیخ چارشاخ ** می‌جهم در مسرح جان زین مناخ

شیر آن ایام ماضیهای خود ** می‌چشم از دایه‌ی خواب ای صمد

جمله عالم ز اختیار و هست خود ** می‌گریزد در سر سرمست خود

تا دمی از هوشیاری وا رهند ** ننگ خمر و زمر بر خود می‌نهند 225

جمله دانسته کای این هستی فخ است ** فکر و ذکر اختیاری دوزخ است

می‌گریزند از خودی در بیخودی ** یا به مستی یا به شغل ای مهتدی