خفته باشم بر یمین یا بر یسار ** برنگردم جز چو گو بی‌اختیار

هم به تقلیب تو تا ذات الیمین ** یا سوی ذات الشمال ای رب دین

صد هزاران سال بودم در مطار ** هم‌چو ذرات هوا بی‌اختیار 220

گر فراموشم شدست آن وقت و حال ** یادگارم هست در خواب ارتحال

می‌رهم زین چارمیخ چارشاخ ** می‌جهم در مسرح جان زین مناخ

شیر آن ایام ماضیهای خود ** می‌چشم از دایه‌ی خواب ای صمد

جمله عالم ز اختیار و هست خود ** می‌گریزد در سر سرمست خود

تا دمی از هوشیاری وا رهند ** ننگ خمر و زمر بر خود می‌نهند 225

جمله دانسته کای این هستی فخ است ** فکر و ذکر اختیاری دوزخ است

می‌گریزند از خودی در بیخودی ** یا به مستی یا به شغل ای مهتدی

نفس را زان نیستی وا می‌کشی ** زانک بی‌فرمان شد اندر بیهشی

لیس للجن و لا للانس ان ** ینفذوا من حبس اقطار الزمن

لا نفوذ الا بسلطان الهدی ** من تجاویف السموات العلی 230

لا هدی الا بسلطان یقی ** من حراس الشهب روح المتقی

هیچ کس را تا نگردد او فنا ** نیست ره در بارگاه کبریا

چیست معراج فلک این نیستی ** عاشقان را مذهب و دین نیستی

پوستین و چارق آمد از نیاز ** در طریق عشق محراب ایاز

گرچه او خود شاه را محبوب بود ** ظاهر و باطن لطیف و خوب بود 235

گشته بی‌کبر و ریا و کینه‌ای ** حسن سلطان را رخش آیینه‌ای

چونک از هستی خود او دور شد ** منتهای کار او محمود بد

زان قوی‌تر بود تمکین ایاز ** که ز خوف کبر کردی احتراز

او مهذب گشته بود و آمده ** کبر را و نفس را گردن زده

یا پی تعلیم می‌کرد آن حیل ** یا برای حکمتی دور از وجل 240

یا که دید چارقش زان شد پسند ** کز نسیم نیستی هستیست بند

تا گشاید دخمه کان بر نیستیست ** تا بیاید آن نسیم عیش و زیست