English    Türkçe    فارسی   

6
2596-2620

  • عدل چه بود وضع اندر موضعش  ** ظلم چه بود وضع در ناموقعش 
  • What is justice? To put (a thing) in its (right) place. What is injustice? To put it in its wrong place.

  • نیست باطل هر چه یزدان آفرید  ** از غضب وز حلم وز نصح و مکید 
  • Nothing is vain that God created, (whether it be) anger or forbearance or sincere counsel or guile.

  • خیر مطلق نیست زینها هیچ چیز  ** شر مطلق نیست زینها هیچ نیز 
  • None of these things is absolutely good, nor is any of them absolutely evil.

  • نفع و ضر هر یکی از موضعست  ** علم ازین رو واجبست و نافعست 
  • The usefulness and harm of each depend on the place (occasion): for this reason knowledge is necessary and useful.

  • ای بسا زجری که بر مسکین رود  ** در ثواب از نان و حلوا به بود  2600
  • Oh, many a punishment inflicted on a poor fellow is more meritorious than (a gift of) bread and sweetmeat,

  • زانک حلوا بی‌اوان صفرا کند  ** سیلیش از خبث مستنقا کند 
  • For sweetmeat (when eaten) unseasonably causes yellow bile, (whereas) slaps purge him of wickedness.

  • سیلیی در وقت بر مسکین بزن  ** که رهاند آنش از گردن زدن 
  • Give the poor fellow a slap in season: it will save him from beheading (afterwards).

  • زخم در معنی فتد از خوی بد  ** چوب بر گرد اوفتد نه بر نمد 
  • The blow is really inflicted because of (his) evil disposition: the stick falls on the dust (in the garment of felt), not on the felt (itself).

  • بزم و زندن هست هر بهرام را  ** بزم مخلص را و زندان خام را 
  • Every Bahrám (emperor) has a banquet(-hall) and a prison: the banquet is for the sincere (friend) and the prison for the half-baked (churl).

  • شق باید ریش را مرهم کنی  ** چرک را در ریش مستحکم کنی  2605
  • (If) a sore wants lancing and you apply a poultice to it, you will (only) establish the pus in the sore,

  • تا خورد مر گوشت را در زیر آن  ** نیم سودی باشد و پنجه زیان 
  • So that it will eat away the flesh underneath: (the result) will be a half (a mere fraction) of profit and fifty losses.”

  • گفت دلقک من نمی‌گویم گذار  ** من همی‌گویم تحریی بیار 
  • Dalqak said, “I am not saying, ‘Let (my offence) pass’; I am saying, ‘Take some care to investigate.’

  • هین ره صبر و تانی در مبند  ** صبر کن اندیشه می‌کن روز چند 
  • Hark, do not bar the road of patience and deliberation: be patient, reflect for a few days.

  • در تانی بر یقینی بر زنی  ** گوش‌مال من بایقانی کنی 
  • In (the course of) deliberation thou wilt hit upon a certainty, (and then) thou wilt chastise me with a sure conviction (of knowing the truth).”

  • در روش یمشی مکبا خود چرا  ** چون همی‌شاید شدن در استوا  2610
  • Why, indeed, (be one who) walks falling (on his face) in wayfaring, when it behoves him to walk in an upright posture?

  • مشورت کن با گروه صالحان  ** بر پیمبر امر شاورهم بدان 
  • Take counsel with the company of the righteous: note the (Divine) command (given) to the Prophet, “Consult them.”

  • امرهم شوری برای این بود  ** کز تشاور سهو و کژ کمتر رود 
  • (The words) their affair is (a matter for) consultation are to this (the same) purpose, for owing to consultation mistakes and errors occur less (frequently).

  • این خردها چون مصابیح انورست  ** بیست مصباح از یک روشن‌ترست 
  • These (human) intellects are luminous like lamps: twenty lamps are brighter than one.

  • بوک مصباحی فتد اندر میان  ** مشتعل گشته ز نور آسمان 
  • There may happen to be amongst them a lamp that has become aflame with the light of Heaven,

  • غیرت حق پرده‌ای انگیختست  ** سفلی و علوی به هم آمیختست  2615
  • (For) the jealousy of God has produced a veil (of concealment) and has mingled the low and the lofty together.

  • گفت سیروا می‌طلب اندر جهان  ** بخت و روزی را همی‌کن امتحان 
  • He hath said, “Travel”: always be seeking in the world and trying your fortune and (destined) lot.

  • در مجالس می‌طلب اندر عقول  ** آن چنان عقلی که بود اندر رسول 
  • In (all) assembly-places always be seeking amidst the intellects such an intellect as is (found) in the Prophet,

  • زانک میراث از رسول آنست و بس  ** که ببیند غیبها از پیش و پس 
  • For the only heritage from the Prophet is that (intellect) which perceives the unseen things before and behind (future and past).

  • در بصرها می‌طلب هم آن بصر  ** که نتابد شرح آن این مختصر 
  • Amidst the (inward) eyes, too, always be seeking that (inward) eye which this epitome has not the power to describe.

  • بهر این کردست منع آن با شکوه  ** از ترهب وز شدن خلوت به کوه  2620
  • Hence the majestic (Prophet) has forbidden monkery and going to live as a hermit in the mountains,