English    Türkçe    فارسی   

6
2682-2706

  • هیچ کس با خویش زر غبا نمود  ** هیچ کس با خود به نوبت یار بود 
  • Did any one (ever) pay recurring visits to himself? Was any one (ever) a companion to himself at regular intervals?

  • آن یکیی نه که عقلش فهم کرد  ** فهم این موقوف شد بر مرگ مرد 
  • That (of which I speak) is not the (sort of) oneness that reason apprehends: the apprehension of this (oneness) depends on a man's dying (to self);

  • ور به عقل ادراک این ممکن بدی  ** قهر نفس از بهر چه واجب شدی 
  • And if it were possible to perceive this (oneness) by means of reason, wherefore should self-violence have become a duty?

  • با چنان رحمت که دارد شاه هش  ** بی‌ضرورت چون بگوید نفس کش  2685
  • How, with such (infinite) mercy as He hath, would the King of intellect say unnecessarily “Kill thyself”?

  • مبالغه کردن موش در لابه و زاری و وصلت جستن از چغز آبی 
  • How the mouse exerted himself to the utmost in supplication and humble entreaty and besought the water-frog to grant him access (at all times).

  • گفت کای یار عزیز مهرکار  ** من ندارم بی‌رخت یک‌دم قرار 
  • He (the mouse) said, “O dear and affectionate friend, without (seeing) thy face I have not a moment's rest.

  • روز نور و مکسب و تابم توی  ** شب قرار و سلوت و خوابم توی 
  • By day thou art my light and (power of) acquisition and strength; by night thou art my rest and comfort and sleep.

  • از مروت باشد ار شادم کنی  ** وقت و بی‌وقت از کرم یادم کنی 
  • It would be a generous act if thou wouldst make me happy and kindly remember me early and late.

  • در شبان‌روزی وظیفه‌ی چاشتگاه  ** راتبه کردی وصال ای نیک‌خواه 
  • During (the period of) a (whole) day and night thou hast allowed me (only) breakfast-time for access (to thee), O well-wisher.

  • پانصد استسقاستم اندر جگر  ** با هر استسقا قرین جوع البقر  2690
  • I feel in my liver five hundred cravings for drink, and bulimy (morbid hunger) is conjoined with every craving.

  • بی‌نیازی از غم من ای امیر  ** ده زکات جاه و بنگر در فقیر 
  • Thou, O prince, art unconcerned with my passion: pay the poor-tax on thy high estate, look (kindly) on (this) poor wretch.

  • این فقیر بی‌ادب نا درخورست  ** لیک لطف عام تو زان برترست 
  • This poor unmannerly wretch is not worthy (of thy favour); but thy universal grace is superior to (regard for) that.

  • می‌نجوید لطف عام تو سند  ** آفتابی بر حدثها می‌زند 
  • Thy universal grace requires no support (reason to justify it): a sun strikes (with its beams) on (all) ordures.

  • نور او را زان زیانی نابده  ** وان حدث از خشکیی هیزم شده 
  • Its light suffers no loss thereby, and the ordure is made dry and (fit for) fuel,

  • تا حدث در گلخنی شد نور یافت  ** در در و دیوار حمامی بتافت  2695
  • So that the ordure goes into a bath-furnace, is converted into light, and illumines the door and wall of a bath-house.

  • بود آلایش شد آرایش کنون  ** چون برو بر خواند خورشید آن فسون 
  • (Formerly) it was a defilement, now it has become an adornment, since the sun chanted that spell (exerted that powerful influence) upon it.

  • شمس هم معده‌ی زمین را گرم کرد  ** تا زمین باقی حدثها را بخورد 
  • The sun also warms the belly of the earth, so that the earth consumes the remaining ordures.

  • جزو خاکی گشت و رست از وی نبات  ** هکذا یمحو الاله السیات 
  • They become a part of the earth, and herbage springs up from them: even so doth God wipe out evil actions.

  • با حدث که بترینست این کند  ** کش نبات و نرگس و نسرین کند 
  • To ordure, which is the worst (of things), He does this (favour), that He makes it herbage and narcissus and eglantine.

  • تا به نسرین مناسک در وفا  ** حق چه بخشد در جزا و در عطا  2700
  • (Judge, then), what God bestows in (the way of) recompense and bounty on the eglantines (good works) of devotion (performed) faithfully.

  • چون خبیثان را چنین خلعت دهد  ** طیبین را تا چه بخشد در رصد 
  • Since He confers such a robe of honour on the wicked, (consider) what He bestows on the righteous in the place where He waits (for them).

  • آن دهد حقشان که لا عین رات  ** که نگنجد در زبان و در لغت 
  • God gives them that which no eye hath beheld, that which is not comprehensible in any tongue or language.

  • ما کییم این را بیا ای یار من  ** روز من روشن کن از خلق حسن 
  • Who are we to (aspire to) this? Come, my friend, make my day bright with (thy) goodly disposition.

  • منگر اندر زشتی و مکروهیم  ** که ز پر زهری چو مار کوهیم 
  • Do not regard my ugliness and hatefulness, though I am as venomous as a mountain-snake.

  • ای که من زشت و خصالم جمله زشت  ** چون شوم گل چون مرا او خار کشت  2705
  • Oh, I am ugly and all my qualities are ugly: since He planted me as a thorn, how should I become a rose?

  • نوبهار حسن گل ده خار را  ** زینت طاووس ده این مار را 
  • Bestow on the thorn the springtide of the rose's beauty: bestow on this snake the loveliness of the peacock!