-
گفت کای یار عزیز مهرکار ** من ندارم بیرخت یکدم قرار
- He (the mouse) said, “O dear and affectionate friend, without (seeing) thy face I have not a moment's rest.
-
روز نور و مکسب و تابم توی ** شب قرار و سلوت و خوابم توی
- By day thou art my light and (power of) acquisition and strength; by night thou art my rest and comfort and sleep.
-
از مروت باشد ار شادم کنی ** وقت و بیوقت از کرم یادم کنی
- It would be a generous act if thou wouldst make me happy and kindly remember me early and late.
-
در شبانروزی وظیفهی چاشتگاه ** راتبه کردی وصال ای نیکخواه
- During (the period of) a (whole) day and night thou hast allowed me (only) breakfast-time for access (to thee), O well-wisher.
-
پانصد استسقاستم اندر جگر ** با هر استسقا قرین جوع البقر 2690
- I feel in my liver five hundred cravings for drink, and bulimy (morbid hunger) is conjoined with every craving.
-
بینیازی از غم من ای امیر ** ده زکات جاه و بنگر در فقیر
- Thou, O prince, art unconcerned with my passion: pay the poor-tax on thy high estate, look (kindly) on (this) poor wretch.
-
این فقیر بیادب نا درخورست ** لیک لطف عام تو زان برترست
- This poor unmannerly wretch is not worthy (of thy favour); but thy universal grace is superior to (regard for) that.
-
مینجوید لطف عام تو سند ** آفتابی بر حدثها میزند
- Thy universal grace requires no support (reason to justify it): a sun strikes (with its beams) on (all) ordures.
-
نور او را زان زیانی نابده ** وان حدث از خشکیی هیزم شده
- Its light suffers no loss thereby, and the ordure is made dry and (fit for) fuel,
-
تا حدث در گلخنی شد نور یافت ** در در و دیوار حمامی بتافت 2695
- So that the ordure goes into a bath-furnace, is converted into light, and illumines the door and wall of a bath-house.
-
بود آلایش شد آرایش کنون ** چون برو بر خواند خورشید آن فسون
- (Formerly) it was a defilement, now it has become an adornment, since the sun chanted that spell (exerted that powerful influence) upon it.
-
شمس هم معدهی زمین را گرم کرد ** تا زمین باقی حدثها را بخورد
- The sun also warms the belly of the earth, so that the earth consumes the remaining ordures.
-
جزو خاکی گشت و رست از وی نبات ** هکذا یمحو الاله السیات
- They become a part of the earth, and herbage springs up from them: even so doth God wipe out evil actions.
-
با حدث که بترینست این کند ** کش نبات و نرگس و نسرین کند
- To ordure, which is the worst (of things), He does this (favour), that He makes it herbage and narcissus and eglantine.
-
تا به نسرین مناسک در وفا ** حق چه بخشد در جزا و در عطا 2700
- (Judge, then), what God bestows in (the way of) recompense and bounty on the eglantines (good works) of devotion (performed) faithfully.
-
چون خبیثان را چنین خلعت دهد ** طیبین را تا چه بخشد در رصد
- Since He confers such a robe of honour on the wicked, (consider) what He bestows on the righteous in the place where He waits (for them).
-
آن دهد حقشان که لا عین رات ** که نگنجد در زبان و در لغت
- God gives them that which no eye hath beheld, that which is not comprehensible in any tongue or language.
-
ما کییم این را بیا ای یار من ** روز من روشن کن از خلق حسن
- Who are we to (aspire to) this? Come, my friend, make my day bright with (thy) goodly disposition.
-
منگر اندر زشتی و مکروهیم ** که ز پر زهری چو مار کوهیم
- Do not regard my ugliness and hatefulness, though I am as venomous as a mountain-snake.
-
ای که من زشت و خصالم جمله زشت ** چون شوم گل چون مرا او خار کشت 2705
- Oh, I am ugly and all my qualities are ugly: since He planted me as a thorn, how should I become a rose?
-
نوبهار حسن گل ده خار را ** زینت طاووس ده این مار را
- Bestow on the thorn the springtide of the rose's beauty: bestow on this snake the loveliness of the peacock!
-
در کمال زشتیم من منتهی ** لطف تو در فضل و در فن منتهی
- I have reached the limit in perfection of ugliness: thy grace has reached the limit in excellence and accomplishment.
-
حاجت این منتهی زان منتهی ** تو بر آر ای حسرت سرو سهی
- Do thou grant the boon sought by this consummate one from that consummate one, O thou who art the envy of the tall cypress.
-
چون بمیرم فضل تو خواهد گریست ** از کرم گرچه ز حاجت او بریست
- When I die, thy bounty, though it is exempt from need, will weep for kindness' sake.
-
بر سر گورم بسی خواهد نشست ** خواهد از چشم لطیفش اشک جست 2710
- It will sit beside my grave a long while: tears will gush from its gracious eye.