چون لسان وجان او بود آن او ** آن او با او بود گستاخ‌گو

گفت ما گشتیم چون جان بند طین ** آفتاب جان توی در یوم دین

وقت آن شد ای شه مکتوم‌سیر ** کز کرم ریشی بجنبانی به خیر

هر یکی خاصیت خود را نمود ** آن هنرها جمله بدبختی فزود 2910

آن هنرها گردن ما را ببست ** زان مناصب سرنگوساریم و پست

آن هنر فی جیدنا حبل مسد ** روز مردن نیست زان فنها مدد

جز همان خاصیت آن خوش‌حواس ** که به شب بد چشم او سلطان‌شناس

آن هنرها جمله غول راه بود ** غیر چشمی کو ز شه آگاه بود

شاه را شرم از وی آمد روز بار ** که به شب بر روی شه بودش نظار 2915

وان سگ آگاه از شاه وداد ** خود سگ کهفش لقب باید نهاد

خاصیت در گوش هم نیکو بود ** کو به بانگ سگ ز شیر آگه شود

سگ چو بیدارست شب چون پاسبان ** بی‌خبر نبود ز شبخیز شهان

هین ز بدنامان نباید ننگ داشت ** هوش بر اسرارشان باید گماشت

هر که او یک‌بار خود بدنام شد ** خود نباید نام جست و خام شد 2920

ای بسا زر که سیه‌تابش کنند ** تا شود آمن ز تاراج و گزند

قصه‌ی آنک گاو بحری گوهر کاویان از قعر دریا بر آورد شب بر ساحل دریا نهد در درخش و تاب آن می‌چرد بازرگان از کمین برون آید چون گاو از گوهر دورتر رفته باشد بازرگان به لجم و گل تیره گوهر را بپوشاند و بر درخت گریزد الی آخر القصه و التقریب

گاو آبی گوهر از بحر آورد ** بنهد اندر مرج و گردش می‌چرد

در شعاع نور گوهر گاو آب ** می‌چرد از سنبل و سوسن شتاب

زان فکنده‌ی گاو آبی عنبرست ** که غذااش نرگس و نیلوفرست

هرکه باشد قوت او نور جلال ** چون نزاید از لبش سحر حلال 2925

هرکه چون زنبور وحیستش نفل ** چون نباشد خانه‌ی او پر عسل

می‌چرد در نور گوهر آن بقر ** ناگهان گردد ز گوهر دورتر

تاجری بر در نهد لجم سیاه ** تا شود تاریک مرج و سبزه‌گاه

پس گریزد مرد تاجر بر درخت ** گاوجویان مرد را با شاخ سخت

بیست بار آن گاو تازد گرد مرج ** تا کند آن خصم را در شاخ درج 2930

چون ازو نومید گردد گاو نر ** آید آنجا که نهاده بد گهر