English    Türkçe    فارسی   

6
3374-3398

  • بارها می‌شد به سوی کوه فرد  ** شاه با صد لابه او را دفع کرد 
  • Many a time he would have gone alone to the mountains (in order to seclude himself), (but) the Sultan prevented (dissuaded) him by (making) a hundred humble entreaties.

  • هر دم ار صد جرم را شافع شدی  ** چشم سلطان را ازو شرم آمدی  3375
  • If at every moment he had interceded for a hundred sins, the Sultan's eye would have been abashed before him.

  • رفت او پیش عماد الملک راد  ** سر برهنه کرد و بر خاک اوفتاد 
  • He (the Amír) went to the noble ‘Imádu ’l-Mulk: he bared his head and fell on the ground,

  • که حرم با هر چه دارم گو بگیر  ** تا بگیرد حاصلم را هر مغیر 
  • Saying, “Let him (the king) take my harem together with all that I possess! Let any raider seize my (entire) revenue!

  • این یکی اسپست جانم رهن اوست  ** گر برد مردم یقین ای خیردوست 
  • (But) there is this one horse—my soul is devoted to it: if he take it, I will surely die, O lover of good.

  • گر برد این اسپ را از دست من  ** من یقین دانم نخواهم زیستن 
  • If he take this horse out of my hands, I know for certain that I shall not live (long).

  • چون خدا پیوستگیی داده است  ** بر سرم مال ای مسیحا زود دست  3380
  • Since God has bestowed (on thee) a (spiritual) connexion (with Himself), stroke my head at once with thy hand, O Messiah!

  • از زن و زر و عقارم صبر هست  ** این تکلف نیست نی تزویریست 
  • I can bear the loss of my women and gold and estates: this is not pretence nor is it an imposture.

  • اندرین گر می‌نداری باورم  ** امتحان کن امتحان گفت و قدم 
  • If thou dost not believe me in this (matter), try me, try me in word and deed!”

  • آن عمادالملک گریان چشم‌مال  ** پیش سلطان در دوید آشفته‌حال 
  • Weeping and wiping his eyes, the ‘Imádu ’l-Mulk ran, with agitated mien, into the presence of the Sultan.

  • لب ببست و پیش سلطان ایستاد  ** راز گویان با خدا رب العباد 
  • He closed his lips and stood before the Sultan, communing with God the Lord of (all) His slaves.

  • ایستاده راز سلطان می‌شنید  ** واندرون اندیشه‌اش این می‌تنید  3385
  • He stood and listened to the Sultan's intimate talk, while inwardly his thought was weaving this (prayer)—

  • کای خداگر آن جوان کژ رفت راه  ** که نشاید ساختن جز تو پناه 
  • “O God, if that young man (the Amír) has gone the wrong way, for ’tis not fitting to make any one except Thee a refuge,

  • تو از آن خود بکن از وی مگیر  ** گرچه او خواهد خلاص از هر اسیر 
  • (Yet) do Thou act in Thine own (generous) fashion and be not offended with him although he beseech any (poor) prisoner (like me) to deliver him,

  • زانک محتاجند این خلقان همه  ** از گدایی گیر تا سلطان همه 
  • Because all these creatures (of Thine) are in need (of Thee): take (it that) all (are alike in this respect) from a beggar to the Sultan (himself).”

  • با حضور آفتاب با کمال  ** رهنمایی جستن از شمع و ذبال 
  • To seek guidance from candle and wick when the perfect Sun is present,

  • با حضور آفتاب خوش‌مساغ  ** روشنایی جستن از شمع و چراغ  3390
  • To seek light from candle and lamp when the smoothly-rolling Sun is present,

  • بی‌گمان ترک ادب باشد ز ما  ** کفر نعمت باشد و فعل هوا 
  • Doubtless ’tis irreverence on our part, ’tis ingratitude and an act of self-will,

  • لیک اغلب هوش‌ها در افتکار  ** هم‌چو خفاشند ظلمت دوستدار 
  • But most minds in (their) thinking are lovers of darkness, like the bat.

  • در شب ار خفاش کرمی می‌خورد  ** کرم را خورشید جان می‌پرورد 
  • If the bat eats a worm during the night, (yet it is) the Sun (that) fosters the life of the worm.

  • در شب ار خفاش از کرمیست مست  ** کرم از خورشید جنبنده شدست 
  • If the bat is intoxicated with (the pleasure of eating) a worm during the night, (yet it is) by the Sun (that) the worm has been caused to move.

  • آفتابی که ضیا زو می‌زهد  ** دشمن خود را نواله می‌دهد  3395
  • The Sun whence radiance gushes forth is giving food to his enemy.

  • لیک شهبازی که او خفاش نیست  ** چشم بازش راست‌بین و روشنیست 
  • But (in the case of) the royal falcon which is not a bat and whose falcon-eye is seeing truly and is clear,

  • گر به شب جوید چو خفاش او نمو  ** در ادب خورشید مالد گوش او 
  • If it, like the bat, seek increase (of sustenance) during the night, the Sun will rub its ear (chastise it) in correction,

  • گویدش گیرم که آن خفاش لد  ** علتی دارد ترا باری چه شد 
  • And will say to it, “I grant that the perverse bat has an infirmity, (but) anyhow what is the matter with you?