English    Türkçe    فارسی   

6
3556-3580

  • دو قضیه‌ی دیگر او را شرح داد  ** لب به ذکر آن نخواهم بر گشاد 
  • He (the Khwája) unfolded two other matters to him (the bailiff), (but) I will not open my lips in mention of them,

  • تا بماند دو قضیه سر و راز  ** هم نگردد مثنوی چندین دراز 
  • In order that (these) two matters may remain secret and mysterious, and also that the Mathnawí may not become so very long.

  • برجهید از خواب انگشتک‌زنان  ** گه غزل‌گویان و گه نوحه‌کنان 
  • He (the bailiff) sprang up from sleep, (joyously) snapping his fingers, now singing love-songs and now making lament.

  • گفت مهمان در چه سوداهاستی  ** پای‌مردا مست و خوش بر خاستی 
  • The guest (the debtor) said, “In what mad fits are you (plunged)? O bailiff, you have risen intoxicated and merry.

  • تا چه دیدی خواب دوش ای بوالعلا  ** که نمی‌گنجی تو در شهر و فلا  3560
  • I wonder what you dreamed last night, O exalted one, that you cannot be contained in city or desert.

  • خواب دیده پیل تو هندوستان  ** که رمیدستی ز حلقه‌ی دوستان 
  • Your elephant has dreamed of Hindustán, for you have fled from the circle of your friends.”

  • گفت سوداناک خوابی دیده‌ام  ** در دل خود آفتابی دیده‌ام 
  • He replied, “I have dreamed a mad dream: I have beheld a sun in my heart.

  • خواب دیدم خواجه‌ی بیدار را  ** آن سپرده جان پی دیدار را 
  • In my dream I saw the wakeful Khwája, who gave up his life for vision (of God).

  • خواب دیدم خواجه‌ی معطی المنی  ** واحد کالالف ان امر عنی 
  • In my dream I saw the Khwája, the giver of things desired, (who was) one man like (equal to) a thousand if any (grave) affair happened.”

  • مست و بی‌خود این چنین بر می‌شمرد  ** تا که مستی عقل و هوشش را ببرد  3565
  • Drunken and beside himself, he continued to recount in this fashion till intoxication bereft him of reason and consciousness.

  • در میان خانه افتاد او دراز  ** خلق انبه گرد او آمد فراز 
  • He fell (and lay) at full length in the middle of the room: a crowd of people gathered round him.

  • با خود آمد گفت ای بحر خوشی  ** ای نهاده هوش‌ها در بیهشی 
  • (When) he came to himself, he said, “O Sea of bliss, O Thou who hast stored (transcendental) forms of consciousness in unconsciousness,

  • خواب در بنهاده‌ای بیداریی  ** بسته‌ای در بی‌دلی دلداریی 
  • Thou hast stored a wakefulness in sleep, Thou hast fastened (attached) a dominion over the heart to the state of one who has lost his heart.

  • توانگری پنهان کنی در ذل فقر  ** طوق دولت بسته اندر غل فقر 
  • Thou dost conceal riches in the lowliness of poverty, Thou dost fasten the necklace of wealth to the iron collar of poverty.”

  • ضد اندر ضد پنهان مندرج  ** آتش اندر آب سوزان مندرج  3570
  • Contrary is secretly enclosed in contrary: fire is enclosed in boiling water.

  • روضه اندر آتش نمرود درج  ** دخل‌ها رویان شده از بذل و خرج 
  • A (delightful) garden is enclosed in Nimrod's fire: revenues grow from giving and spending;

  • تا بگفته مصطفی شاه نجاح  ** السماح یا اولی النعمی رباح 
  • So that Mustafá (Mohammed), the King of prosperity, has said, “O possessors of wealth, munificence is a gainful trade.”

  • ما نقص مال من الصدقات قط  ** انما الخیرات نعم المرتبط 
  • Riches were never diminished by alms-giving: in sooth, acts of charity are an excellent means of attaching (wealth) to one's self.

  • جوشش و افزونی زر در زکات  ** عصمت از فحشا و منکر در صلات 
  • In the poor-tax is (involved) the overflow and increase of (one's) gold: in the ritual prayer is (involved) preservation from lewdness and iniquity.

  • آن زکاتت کیسه‌ات را پاسبان  ** وآن صلاتت هم ز گرگانت شبان  3575
  • The poor-tax is the keeper of your purse, the ritual prayer is the shepherd who saves you from the wolves.

  • میوه‌ی شیرین نهان در شاخ و برگ  ** زندگی جاودان در زیر مرگ 
  • The sweet fruit is hidden in boughs and leaves: the everlasting life is (hidden) under death.

  • زبل گشته قوت خاک از شیوه‌ای  ** زان غذا زاده زمین را میوه‌ای 
  • Dung, by a certain manner (of assimilation), becomes nutriment for the earth, and by means of that food a fruit is born to the earth.

  • درعدم پنهان شده موجودیی  ** در سرشت ساجدی مسجودیی 
  • An existence is concealed in non-existence, an adorability in the nature of adoration.

  • آهن و سنگ از برونش مظلمی  ** اندرون نوری و شمع عالمی 
  • The steel and flint are dark externally, (but) inwardly a (resplendent) light and a world-illuminating candle.

  • درج در خوفی هزاران آمنی  ** در سواد چشم چندان روشنی  3580
  • In a single fear (danger) are enclosed a thousand securities; in the black (pupil) of the eye ever so many brilliancies.