از خطر پرهیز آمد مفترض ** بشنوید از من حدیث بی‌غرض

در فرج جویی خرد سر تیز به ** از کمین‌گاه بلا پرهیز به

گر نمی‌گفت این سخن را آن پدر ** ور نمی‌فرمود زان قلعه حذر

خود بدان قلعه نمی‌شد خیلشان ** خود نمی‌افتاد آن سو میلشان 3655

کان نبد معروف بس مهجور بود ** از قلاع و از مناهج دور بود

چون بکرد آن منع دلشان زان مقال ** در هوس افتاد و در کوی خیال

رغبتی زین منع در دلشان برست ** که بباید سر آن را باز جست

کیست کز ممنوع گردد ممتنع ** چونک الانسان حریص ما منع

نهی بر اهل تقی تبغیض شد ** نهی بر اهل هوا تحریض شد 3660

پس ازین یغوی به قوما کثیر ** هم ازین یهدی به قلبا خبیر

کی رمد از نی حمام آشنا ** بل رمد زان نی حمامات هوا

پس بگفتندش که خدمتها کنیم ** بر سمعنا و اطعناها تنیم

رو نگردانیم از فرمان تو ** کفر باشد غفلت از احسان تو

لیک استثنا و تسبیح خدا ** ز اعتماد خود بد از ایشان جدا 3665

ذکر استثنا و حزم ملتوی ** گفته شد در ابتدای مثنوی

صد کتاب ار هست جز یک باب نیست ** صد جهت را قصد جز محراب نیست

این طرق را مخلصی یک خانه است ** این هزاران سنبل از یک دانه است

گونه‌گونه خوردنیها صد هزار ** جمله یک چیزست اندر اعتبار

از یکی چون سیر گشتی تو تمام ** سرد شد اندر دلت پنجه طعام 3670

در مجاعت پس تو احول دیده‌ای ** که یکی را صد هزاران دیده‌ای

گفته بودیم از سقام آن کنیز ** وز طبیبان و قصور فهم نیز

کان طبیبان هم‌چو اسپ بی‌عذار ** غافل و بی‌بهره بودند از سوار

کامشان پر زخم از قرع لگام ** سمشان مجروح از تحویل گام

ناشده واقف که نک بر پشت ما ** رایض و چستیست استادی‌نما 3675

نیست سرگردانی ما زین لگام ** جز ز تصریف سوار دوست‌کام